Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Wprowadzenie.Odchylenie,wykręcenie,odrutynizowanie
Oweblokady,zniknięciaiwymazaniatonicnowego.ReinhartKosel-
leckzauważył,żewprowadzanieprawnychaktówemancypacjizawsze
napotykałowhistoriinaprzeszkody72.WPolscenablokadynapotykało
jużsamoukazanie(boBnascenę”filmyteczęstoniezdążyłytrafić)
szokującychczyobscenicznychobrazówemancypacji.Postrzeganejako
obce,narzuconezzewnątrziniezakorzenionewtkancespołecznejbyły
zagłuszane,izolowaneicenzurowane73.Opowiadamtuhistorięowego
z(a)nikaniaobrazów(ipotencjałów)emancypacji.Ichwypychaniaze
sferypublicznej.Próbujęwniknąćwto,cozostałowtychobrazachza-
pisaneicownichzostałowlatach70.zobaczone;cozostałozobaczone,
alecomusiałozostaćstłumione(czywyparte).Przyglądamsięzbliska74
temu,czegoniemożnabyłorozpoznać,alecopozostawiłowtekście
materialnyślad;cowydajesiętrudnouchwytne,aleteżBniesamowi-
cie”obecne.Analizujęto,comusiałomiećwtedyogromnąsiłęrażenia,
aczegoniepotrafionowyartykułowaćinazwać,boniemieściłosięwdo-
stępnychspołeczeństwujęzykachczyustalonychsposobachkomunika-
cji.Przekładającnowestrukturyodczuwania-metaforydoświadczeń
społecznych-sztukapozwalazbliżyćsiędoBspecyficznychodczuć,
72ReinhartKoselleck,Przesuwaniesięgranicemancypacji.Szkichistoriipojęcia,
w:tegoż,Dziejepojęć.Studiazsemantykiipragmatykijęzykaspołeczno-politycznego,
tłum.JarosławMerecki,WojciechKunicki,OficynaNaukowa,Warszawa2009,s.210.
73TakokłopotachpolskiegospołeczeństwaznowoczesnościąpisałJanSowa:BNega-
tywnąkonsekwencjąmodernizującejkastracjidokonanejprzezwrogówIRzeczypospo-
litejstałosiętrwałepowiązanienowoczesnościzobcościąwrazztowarzyszącymtemu
przekonaniem,żenowoczesnośćjestzagrożeniemdlatradycyjnejpolskiejtożsamości,
któradostarczanietylkoinnych,alelepszychwzoróworganizacjispołecznej,politycznej
igospodarczejniżobcanowoczesność”(Fantomoweciałokróla.Peryferyjnezmagania
znowoczesnąformą,Universitas,Kraków2011,s.429).
74WażnądyspozycjąbadawcząsądlamnierozważaniaEugeniiBrinkemydotyczące
strategiiclosereading.Zwrotafektywnywhumanistyce-jejzdaniem-niewymazałpro-
blemuformy,reprezentacjiibliskiegoczytania,afektbowiemBniejestmiejscem,gdziecoś
natychmiastowego,automatycznegoiodpornegoodbywasiępozajęzykiem”,tymsamym
Bafektniejesttam,gdzieinterpretacjaniejestjużpotrzebna”(TheFormsoftheAffects,
dz.cyt.,s.xiv).Brinkemaargumentuje,żeBsiłaafektywnaprzerabiaformę,(...)formysą
automatycznieafektywnienaładowanei(...)afektykształtująsięwspecyficznychkon-
kretnychformachwizualnychistrukturachczasowych”(tamże,s.37).Autorkawyróżnia
dwiestrategie:strategięmetodologicznąBlekturadlaformy”ibędąceinterwencjąteore-
tycznąBodczytywanieafektówjakoposiadającychformy”.BOdczytywanieformypozwa-
lanaspecyficzność,złożonośćiwrażliwośćnatekstualność,którazaginęławbadaniach
afektów(...)Odczytywanieafektówjakoposiadającychformyobejmujeoduprzywilejowa-
niemodeliekspresyjnościiwewnętrznościnakorzyśćtraktowaniaafektówjakostruktur
działającychpoprzezśrodkiformalne(jaklinia,światło,kolor,rytmitd.)”(tamże).
