Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie
W
.Stern,J.VarendonckiO.Lipmann.Varendonckuważanyjestzapierw-
szegopsychologa,którybyłzapraszanynasalęsądowąjakoekspert.
Wroku1910zostałpoproszonyoocenęzeznańdwóchdziewczynek,
któreuczestniczyływprzesłuchaniuprowadzonymzwykorzystaniempy-
tańsugestywnych.Wseriipomysłowycheksperymentówzużyciemtech-
niknaśladującychmetodyśledczychwykazał,żeuzyskanewzeznaniach
danemogłybyćniczyminnym,jakjedynieskutkiemużytejprocedury
przesłuchania,naprzykładwjednymzbadańdziecipodawałyinforma-
cjeokolorzebrodymężczyzny,podczasgdytenwogólejejniemiał
(Loftus,1979).
Womawianymokresiewidocznajestrelatywniemałaaktywność
prężnychjużwówczasamerykańskichośrodkówbadawczych.Faktten
związanyjestzpanującymwówczaswStanachZjednoczonychprzeko-
naniemoniskiejwiarygodnościmałoletnichświadków,wynikającymmię-
dzyinnymizprzebieguikonsekwencjisiedemnastowiecznegoprocesu
„czarowniczSalem”.Uważasię,żeztegopowoduprzezponad300lat
wAmerycedzieciuznawanozaniewiarygodnychświadków.Wielesta-
nówmiałojeszczewlatachsiedemdziesiątychXXwiekuuregulowania
Ramka2.ProcesczarowniczSalem
Jedenznajbardziejznanychwhistoriiwymiarusprawiedliwościprocesówzudziałem
dzieciodbyłsięw1692r.wamerykańskimmiasteczkuSalem.Wczasietrzechmie-
sięcyprocesów20osóboskarżonoiuznanowinnymiuprawianiaczarów,19znich
skazanonaśmierćprzezpowieszenie,jednazmarławczasie„przesłuchania”(podwóch
dniach„próby”polegającejnaumieszczeniukamiennychobciążnikównacielemęż-
czyzny),4osobyzmarływczasiepobytuwwięzieniuioczekiwanianawynikprocesu.
Wkażdymzprocesówkluczowymświadkiembyłajednazgrupydziewczynek,wwie-
ku5–12lat,nazywanychcirclegirls.Wczasieprzesłuchańdziewczynkizeznawały,że
widziałyoskarżonychprzemieniającychsięwczarnekotyiinnezwierzęta,latających
namiotłachnadokolicznymipastwiskami.Wwieluwypadkachoskarżenizaprzeczali
tymzarzutom,sądnieprzyjąłjednakichwyjaśnień.Współczesneanalizytamtychwy-
darzeńpokazują,jakwtrakcieprzesłuchańorazprzyinnychokolicznościachdorośli
przekazywalidziewczynkomwzadawanychpytaniachoczekiwaneinformacje,atewłą-
czałyjedoswoichzeznań.Odpowiednioprowadzoneprzesłuchania,zadawaniesuge-
rującychpytańorazwszechobecnewśróddorosłychprzesądynatematczarów
iatmosferasprzyjającaichpotwierdzaniuspowodowały,żedziewczynkiopowiadały
skrajnienieprawdopodobnehistorienawetprzeciwkoswoimbliskim,adoroślisędzio-
wieimwierzyli.
Źródło:opracowaniewłasnenapodstawieCeci,Ross,Toglia,1987orazmateriałówdostępnych
nastroniewww.salemweb.com.