Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Kryminalizacjaoszustwagospodarczego
wpolskimustawodawstwiekarnym–zagadnienia
podstawowe
1010Uwagiogólne
Nawstępietrzebastwierdzić,żeprzemianyprawnemająwistocie
charakterwtórnywobecwszelkichinnychprzemian.Oznaczato,że
niezapoczątkowująonezasadniczoprocesówspołecznych,araczej
utwierdzająwsystemieprawnymto,codokonałosięjużwgospodarce,
polityceiinnychdziedzinachżyciaspołecznego21.
Owawtórnośćwprzypadkuprawakarnegomajeszczedonioślejsze
znaczenie,gdyżdodatkowowiążesięzzasadąsubsydiarnościprawa
karnego,którąmożnasprowadzićdostwierdzenia,żeprawokarnenie
powinnowkraczaćtam,gdziewystarcząśrodkiprzewidzianewinnych
dziedzinachprawa,atakżepozaprawneśrodkikontrolispołecznej22.
21Conieoznaczaoczywiście,żeniemożedojśćdowspółwystępowania,mniej
więcejwtymsamymczasie,zmianwpłaszczyźniepolitycznej,ekonomicznejiprawnej.
Zob.J.Wawrzyniak,NowelizacjaKonstytucjiPRLz7kwietnia1989roku-początek
transformacji(refleksjeprawno-polityczne)(w:)M.Kruk,J.Wawrzyniak(red.),Transfor-
macjaustrojowawPolsce1989-2009,Warszawa2011,s.12.
22L.Gardocki,Zagadnieniateoriikryminalizacji,Warszawa1990,s.128.Pogląd
osubsydiarnościprawakarnegowzględempozaprawnychśrodkówkontrolispołecznej
należyjednakocenićsceptycznie.Trudnobowiemsobiewyobrazić,abyistniałytakie
środki,które,niebędącprzewidzianeprawem,okazałysiętaksamoskutecznejak
ewentualnenormywynikającezprawakarnego.Owszem,zdarzasię,żeokreślonenormy
pozaprawne,np.normymoralne,będąmiałybardzodużąsiłęoddziaływaniawzbioro-
wości(np.wspołecznościAmiszów),wktórejzostałyprzyjęte,alefakt,iżokreślone
rozwiązaniasprawdziłysięwpewnejgrupiespołecznejniedowodzi,żebędąoneskuteczne
wcałymspołeczeństwie.Wzwiązkuztym,choćniemożnawykluczyćmożliwościsub-
23
