Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Historiaitożsamośćmiastaprzemysłowego
Łódźplasowałasiętradycyjniewysoko.Pozycjętęjednakutrzymaławwymia-
rzehistorycznym-tzn.wobszarzebadawczymdziejówrozwojuprzemysłulek-
kiegowPolsceiwEuropie.Jesttotymbardziejuzasadnione,żełódzkiokręg
przemysłowyrozwinąłsięniezwykleszybkoiwciąguzaledwiekilkudziesięciu
latdoprowadziłdointensywnejurbanizacjiregionu,tworzącwXIXw.zjego
centrum-Łodzi,drugiecodoliczbyludnościmiastowPolsce1,którytostatus
utrzymanyzostałprzezowomiastodokońcajegofunkcjonowaniawcharakte-
rzeośrodkaprzemysłutekstylnegoiutraconydopierowzwiązkuzupadkiemtej
gałęzijegogospodarki2.
Wswejkarierzehistorykamiałemodległyjużwczasieepizodbadawczy
związanyzprześledzeniempoczątkówpowstaniałódzkiegookręguprzemy-
słowego.Niniejszyartykułjestpokłosiemtejprzygodyintelektualnej,wmia-
ręmożliwościwzbogaconymonowszeustaleniahistoryków,którejednaknie
zmieniłyogólnegoobrazu,wyłonionegozdawnychstudiównadtymzagadnie-
niem.Tekstniepretendujedomianaowocupogłębionychbadańźródłowych,
poszerzającychwiedzęnadprezentowanymzagadnieniem.Jestraczejrekapi-
tulacjąosiągnięćinnychbadaczyiprzypomnieniemwątkuodległychjużdziś
sporówcodogenezyicharakterurozwojuŁodziprzemysłowej,motywowanych
politycznie,atoczonychodpoczątkuubiegłegowiekuażpokresistnieniacen-
zurykomunistycznejwPolsce.
Podstawowymipytaniamibadawczymi,naktórebędziemyposzukiwać
odpowiedziwramachniżejprezentowanychrozważań,sąpytaniaoto,ja-
kiebyłyprzyczynypowstaniawtymmiejscuiwdanymczasiehistorycznym
wielkiegocentrumwłókiennictwa.Określimytakżeznaczenieposzczególnych
czynnikówstymulującychuprzemysłowienieideterminującychkierunkijego
rozwojuwszerszymaspekciepostępuindustrializacjicałegokongresowego
KrólestwaPolskiego,wktóregogranicachrozwijałsięłódzkiokręgprzemysło-
wy.Poruszonazostanierównieżswegoczasukontrowersyjnawhistoriografii
polskiejsprawapochodzenialudnościzamieszkującejregionłódzkiiwkładupo-
szczególnychjejgrupetnicznychwdziełojegotworzenia.Kwestiatanieist-
niejejakobieżącyspórhistorycznyijejwprowadzeniedotreścininiejszego
artykułumawymiarhistoriograficzny,aniehistoryczny-tzn.jestprzyczyn-
kiemdoukazaniaewolucjipoglądównatentemat,prezentowanychprzez
historykówpolskich,akształtowanychpodciśnieniemczytoprzeżyćosobi-
stychipokoleniowychczasówdrugiejwojnyświatowejczyteżkomunistycznej
cenzury,czy-conajpewniejsze-obutychczynnikówłącznie.Szerokiobraz
1
S.Koszutski,RozwójprzemysłuwielkiegowKrólestwiePolskim,Warszawa1901,s.210-211.
2
DanestatystyczneobrazującewzrostludnościŁodziod1860r.ijegozałamaniesiępo1990r.
wzestawieniuzinnymimiastamiwPolscepatrz:P.Szukalski,SytuacjademograficznaŁodzi.
ZapaśćdemograficznaMiastaijejskutkidlaprzyszłościŁodzi,Łódź2012,s.6-7.
