Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
1.Edukacjaaprocesyruchliwościspołecznej
otrzymywanymizajejzajmowanie.Pozwalateżnawnioskowaniezeznacznym
prawdopodobieństwemtrafnościoinnychcechachpozycjispołecznejjednost-
ki(Domański,2004b).
Wwielukrajachustalonopodobnyobrazwzorcówruchliwości.Topo-
dobieństwointerpretujesięjakoodzwierciedleniepodstawowychbarier
tkwiącychwstrukturzespołecznej(Domański,2004d).Osobywywodzące
sięzkategoriibardziejuprzywilejowanych,mająnajwiększeszansenapozo-
staniewnichbądźprzejścienawyższeszczeblehierarchii,wodróżnieniuod
osób,którewywodząsięzklasniższych.Teostatniedużoczęściejpozostają
wewłasnejkategoriilubprzechodządokategoriiniższych.Naprzezwycię-
żenietakiejsytuacjipozwala,wedługwieluteoretyków,edukacjaiinstytucja
szkoły,dziękiktórejjednostkimająszanseprzemieszczaćsięwstrukturze
społecznejDwgórę”.
1.2.Ruchliwośćspołecznaaedukacja
Wjakisposóbmożemypołączyćprocesyruchliwościspołecznejzprocesa-
miedukacyjnymi?Odpowiedźnatopytaniezostałaudzielonajużwlatach
30.XXwiekuprzezSorokina(1927,za:Sorokin,2009,s.164),którytwier-
dził,żeinstytucjekształceniaiwychowaniasąDkanałamipionowejcyrkulacji
społecznej”,czylipozwalająjednostkomprzesuwaćsięDwgórę”iDwdół”na
szczeblachdrabinyspołecznej.Innymisłowy,ludziemogąprzemieszczaćsię
zjednejwarstwyspołecznejdodrugiej.Uważałon,żemasoweszkołystanowią
Dwindęspołeczną”,któraporuszasięodsamychdołówspołeczeństwanajego
szczyt.Poglądyte,mimo,żezostaływyrażoneprawiestolattemu,nietracąna
swojejaktualności.Autoropisujeprzypadki,znanerównieżwspółcześnienam
wszystkim,kiedypewnymjednostkomzniższychwarstwDudajesięwślizgnąć
doszkolnejwindyizajejpomocąwspiąćsięwyżejwhierarchiispołecznej”
(Sorokin,2009,s.165).
WspółcześnieRalphTurner(za:Marshall,2005)wyróżniadwatypymię-
dzypokoleniowejruchliwościspołecznejzwiązanejzestopniemselektywno-
ścisystemuedukacji:mobilnośćrywalizacyjną(ang.contest)orazmobilność
poręczeniową(ang.sponsored).Wprzypadkumobilnościrywalizacyjnejjed-
nostkamamożliwośćwyboruzwielusposobówzdobyciawykształcenia,które
wefekciezapewnijejwysokistatusspołeczny.Wwypadkuwzorumobilności
poręczeniowejistniejeniewieleścieżek,któreprowadządowykształceniaza-
pewniającegoosiągnięciewysokiejpozycjispołecznej.Dziejesiętakdlatego,
żealternatywnedrogisąskuteczniekontrolowaneprzezelityspołeczne.
Wracającdopytaniapostawionegowyżej,wartododać,żeto,cocechuje
społeczeństwodemokratyczne,tomożliwośćwyboruidziałania,którepo-
zwalajednostkomokreślićswojąpozycjęnadrabiniestosunkówspołecznych.
