Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4
1.środowiskoprzyrodniczejakoprzedmiotbadańnaukowychiprzestrzeńdziałań...
czego:litosfery,pedosfery,hydrosfery,atmosfery,biosferyiantroposfery)orazrelacje
(interakcje)zachodzącepomiędzynimi.Autorwiążeelementyprzyrodnicze,techniczno-
-inżynieryjneispołeczno-ekonomicznewjednącałość.Dobrzańskaiin.(2012)definiują
środowiskojakodynamiczną,wzajemniesprzężonącałość(jedność)elementówprzyrod-
niczych,technicznychispołeczno-ekonomicznych.Autorzyciuznająśrodowiskoprzy-
rodniczezapodsystemśrodowiskageograficznego.Toostatniepojęciedefiniująjakoca-
łokształtprzyrodniczychisztucznychelementówmaterialnych,wktórychotoczeniu
izktórymiwprocesiewzajemnegooddziaływaniaprzebiegażycieidziałalnośćludzi.
ZkoleiRacinowski(1987)zauważa,żezakrespojęciowyśrodowiskazmieniasięwzależ-
nościodtego,ojakimiczyimśrodowiskuprowadzisięrozważania.Rozumieonśrodo-
wiskojakostrefęwzajemnegoprzenikaniasięskał(litosfery),wód(hydrosfery),powie-
trza(atmosfery)orazorganizmów(biosfery)(należyzauważyć,żebrakujetukomponentu
glebowego).Stanowionapodłożeżyciaidziałalnościczłowieka.Środowiskopodwpły-
wemprocesówprzyrodniczychiantropogenicznychorazrozwojuspołeczno-ekonomicz-
negoulegastałymprzekształceniom.WedługRacinowskiego(1987)zmianytenajlepiej
odzwierciedlakrajobraz.
Wdokumentachprawnychpojęcienśrodowisko”,zuwaginajegoznaczeniewdzia-
łaniachgospodarczychczłowieka,zostałozdefiniowanem.in.wustawiez27kwietnia
2001r.-Prawoochronyśrodowiska.Wmyśltejustawy,środowiskorozumiesięjako
ogółelementówprzyrodniczych,wtymtakżeprzekształconychwwynikudziałalności
człowieka,awszczególnościpowierzchnięziemi,kopaliny,wody,powietrze,krajobraz,
klimatipozostałeelementyróżnorodnościbiologicznej,atakżewzajemnepowiązania
pomiędzytymielementami(Dz.U.,2001,nr62,poz.627).Wustawiezwracasięponadto
uwagęnawzajemneoddziaływaniamiędzykomponentamiśrodowiskaijegocechami.
Zkoleiwustawieoochronieprzyrodyz16kwietnia2004r.(Dz.U.,2004,nr92,poz.
880)wprowadzasiępojęcieśrodowiskaprzyrodniczego,któredefiniujesięjakokrajo-
brazwrazztworamiprzyrodynieożywionejoraznaturalnymiiprzekształconymisiedli-
skamiprzyrodniczymizwystępującyminanichroślinami,zwierzętamiigrzybami.
Traktowanieśrodowiskajakozbioruwzajemnienasiebieoddziałującychelementów
madużeznaczeniewgospodarowaniuśrodowiskiem,zmianabowiemjednegozkompo-
nentówlubjegocechyprzezczłowieka(np.wskutekeksploatacjisurowcówczyteżbudo-
wydrogi)powodujebezpośrednieipośredniezmianypozostałychelementów.Widacki
(1979,1989)traktujezwiązkimiędzykomponentamijakoistotnewłaściwościiokreśla
jakosystemrelacyjny.Wedługtegoautorasystememrelacyjnymjest:środowiskocałej
Ziemiorazjegofragmenty.Systemrelacyjnypodlegaciągłymmodyfikacjom,głównie
wskutekdziałalnościczłowieka(Widacki1979,1989).
Wrazzrozwojemcywilizacjizmieniałysięrelacjeczłowiekaześrodowiskiem.Ko-
złowski(1991)wyróżniłtrzyokresy(etapy)stosunkuspołeczeństwadoprzyrody,które
możnarozumiećjakointerakcjeczłowiek-środowisko:
•okrestechnokratyzmuprzyrodniczego,odznaczającysięrabunkowąeksploatacją
zasobówśrodowiskaprzyrodniczego,zaburzaniemhomeostazy,doprowadzeniemdoka-
tastrofyekologicznej.Wtymczasietemponiszczeniaprzyrodywynikazezmniejszania
sięjejodpornościwskuteknarastającejantropopresji;
