Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
1.środowiskoprzyrodniczejakoprzedmiotbadańnaukowychiprzestrzeńdziałań...
osadnictwaodnajdujemywopracowaniachAndrzejewskiego(1980,1985),Bartkowskiego
(1981,1985a,1986),Racinowskiego(1987),Szponara(2003).Ocenąpotencjałusurowcowe-
gozajmowalisięm.in.Barteczekiin.(1988),PiwockiiKasiński(1993)orazRadwanek-Bąk
(2002,2005).Ważnągrupęstanowiąpraceotematyceturystycznej.Badaniawalorówre-
kreacyjnychprowadzilidotychczasBartkowski(1986),Krzymowska-Kostrowicka(1980,
1997,1999),Sołowiej(1987,1992aib,1993),Wojciechowski(1986),Kowalczyk(1992),
Zwoliński(1992),Bródka(2004,2007),Kożuchowski(2005).
Wtymkontekściewartozwrócićuwagęnaaplikacyjnycharakternajważniejszych
teoriiikoncepcjinaukowychrozwijanychwramachkompleksowejgeografiifizycznej
orazekologiikrajobrazu.
Dużeznaczeniewbadaniachśrodowiskaprzyrodniczegoprzypisujesięwykreowa-
nejwkońculat40.XXw.teoriisystemu.JakzauważaOstaszewska(2002),teoria
systemujesttraktowanajakoparadygmatnaukowyipowszechnieprzyjętywzorzec
myślenia.WedługRichlingaiSolona(2011)przeszkodąwzastosowaniuteoriisyste-
mówwnaukachprzyrodniczychjestzłożonośćśrodowiskaprzyrodniczego,traktowa-
negojakoskomplikowanyukładhierarchiczny,składającysięzlicznychpodsystemów
niższejrangi.ZkoleiKostrowicki(1992)zauważa,żepozytywnymaspektemanaliz
systemowychjestmożliwośćdelimitowaniaróżnychstruktur(jednostek)przyrodni-
czychzpunktuwidzeniarelacjizachodzącychpomiędzyelementamiskładowym,
atakżebadanieichdynamiki.Potwierdzeniemtegojestrozwójpodejśćbadawczych
związanychzproblememrównowagiukładówprzyrodniczych(koncepcjatermodyna-
micznejstrukturykrajobrazu)wwarunkachnaturalnychlubmodyfikowanychdzia-
łalnościączłowieka(koncepcjakonfliktówczłowiek–środowisko).Szerokiezastoso-
waniewymienionychpodejśćnaukowychodnajdujemywrozwijanymodwielulat
systemieocenoddziaływanianaśrodowisko,stanowiącympodstawowenarzędziedo
określaniaśrodowiskowychskutkówdziałalnościczłowieka(Abazaiin.2004;Cichocki
2004,2006;Dubel2005;Dalal-Clayton,Sadler2005;Engel2009;Kistowski,Pchałek
2009;Therivel2004;Partidario,Clark2000).
Teoretyczneimetodologicznepodstawywaloryzacjiśrodowiskaprzyrodniczegobar-
dzomocnosązwiązanezwykreowanąprzezNeefawlatach60.XXw.,arozwiniętą
przezHassego(1978),koncepcjąpotencjałuśrodowiska.Powszechnieprzyjmujesię,że
potencjałśrodowiskaoznaczawszelkiezasobyiwaloryprzyrodnicze,wykazującezdol-
nośćdozaspokajaniaszerokorozumianychpotrzebczłowieka.Różnorodnośćkierunków
wykorzystaniazasobówiwalorówprzyrodniczychpowoduje,żewpraktyceocenierzad-
kopodlegapotencjałśrodowiskarozumianycałościowoinajczęściejoperujesiępojęciem
potencjałówczęściowych.ZdaniemPrzewoźniaka(1991)potencjałyczęściowenależy
rozpatrywaćwramachtrzechkategorii:
•potencjałuzasobowo-użytkowego(np.:produktywnościbiotycznej,surowcowego,
wodnego,atmosferycznego,rekreacyjnego,zabudowy);
•potencjałusamoregulacyjno-odpornościowego,naktóryskładasiępotencjałsa-
mooczyszczaniaorazregulacjibiotycznej;
•potencjałupercepcyjno-behawioralnego,któryoznaczazdolnośćsytemuprzyrod-
niczegodooddziaływanianazmysłyczłowiekaistymulowaniajegozachowań.
