Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEDMOWA
OdprzełomuXIXiXXwiekunajwybitniejsipolscypolitycy,Józef
PiłsudskiiRomanDmowski,przeczuwali,araczejwiedzieli,cowyni-
kałozichgłębokichanalizgeopolitycznych,żekończysiędługiokres
pokojuwEuropie,trwającyodkongresuwiedeńskiegow1815roku,
aprzerywanynielicznymi„incydentami”wrodzajuWiosnyLudów
(1848),wojnyprusko-austriackiej(1866)iprusko-francuskiej(1870).
Liczącsięz„wielkąwojną”,staralisięwypracowaćplandziałania,któ-
rydoprowadziłbydoodzyskaniaprzezPolskęniepodległości.
ZarównoDmowski,jakiPiłsudski,wiedzieli,żeniejestmożliwa
całkowicieniezależnapolskapolitykawtymwzględzie,żewprzy-
padkuwybuchuwojnytrzebaoprzećsięnaktórymśzmocarstwza-
borczych.Wefekcie–niebędziemożliweodzyskanieniepodległo-
ściprzezwszystkiepolskieziemieizamieszkującychjePolaków,lecz
trzebasiępogodzić(przynajmniejczasowo)ztym,żeodrodzonepań-
stwopolskiebędziemogłopowstaćwyłącznienaterytoriumzaboru
pokonanegomocarstwa.Zwycięskiemocarstwonadalniezrezygnuje
bowiemzeswojejczęścipolskiegoterytorium.
DmowskipostawiłnasojuszzRosją.Uznałbowiem,żejestona
najsłabszymzmocarstwzaborczych(zatemwygrawojnęwyłącznie
dziękisojuszowizAngliąiFrancją),aponadto–coniemaljeszcze
ważniejsze–charakteryzujesięniższościąkulturowąwobecPolski.
Wkonsekwencjisądził,żeRosjanaprzódzwyciężyNiemcyiAustro-
-Węgryizjednoczywszystkieziemiepolskiepodberłemcara,awna-
stępnychdziesięcioleciachniebędziezdolnautrzymaćtakpotężnego
narodupodswoimpanowaniem.Ostatecznie,wdalszejprzyszłości,
Polskajakocałośćodzyskaniepodległość.
DmowskizanajwiększegowrogaPolskiuważałNiemcy,zracji
ichwyższościcywilizacyjnej,aponadtoprzewidywał,żewprzypad-
kupokonaniaRosjiNiemcyniezechcąwcielićwszystkichpolskich
ziemdoswojegopaństwa(idoAustro-Węgier),zatemPolskanadal
pozostaniepodzielona.Conajwyżejnaterenachzaborurosyjskiego
powstaniejakieśkadłubowepaństewko,całkowicieuzależnioneod
mocarstwcentralnych.
6
