Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
ROZDZIAŁ1
wedługktórejwładzatonastępstwosposobuorganizowaniasięzbiorowości
ludzkichwspecyficznyporządek.Wynikaonzespecjalizowaniasięludziwroz-
maitychczynnościach,którychwykonywaniewymagaświadomego(należyto
podkreślić)wchodzeniawzależnościzinnymiludźmi.Relacjetemogązachodzić
symetrycznie,polegającnawspółdziałaniuiekwiwalentnejwymianieświadczeń
zpominięciemnierównościpłynącychzzajmowaniamiejscwinnychrzędach
strukturyspołecznej.Mogąteżbyćwzględnieasymetryczne,jednostronne,bazu-
jącnakorzystaniuprzezniektórejednostkilubgrupyzeswejprzewaginad
innymipodmiotamiwukładzieuprawnieńiobowiązkówspołecznych.Pociąga
tozasobąpodporządkowaniedziałańniektórychuczestnikówżyciaspołecznego
decyzjominnychpodmiotówpolitycznych.Jestrównieżprzyczynąnierównego
udziałuposzczególnychosóbwewentualnychkorzyściachpłynącychztych
rozstrzygnięć.Władzajestprzykłademstosunkuwzględnieasymetrycznego,
wktórymstronyrelacjiposiadajązróżnicowanąpodmiotowośćspołeczną,czyli
normatywnieprzyznaneuprawnieniadoswobodnegodziałaniawokreślonyspo-
sób.Jednazestroninterakcji,jakąjestpodmiotwładczy,kształtujepodmiotowość
drugiejstrony,osiągającdziękitemuswojepartykularnecele141.
Władzapolitycznajestwięcswoistymsplotemstosunkówspołecznych142
łączącym„zwierzchnika”(lub„władcę”),któryposiadawładzę,oraz„podwład-
nego”(bądź„poddanego”)będącegoprzedmiotemdziałaniawładzy143.Spra-
wowaniewładzyprzezjednostkęluborganoznacza,żesąoniwyposażeni
wokreślonyzasóbnormatywnychkompetencji.Uprawnieniatesąwarunkowane
trzemawzględamii
1)podmiotowym-wskazująckrągosóbpodporządkowanychzwierzchni-
kowi;
2)przedmiotowym-wyznaczającdziedzinężyciaspołecznegoorazzakres
obowiązkuposłuszeństwa144i
3)temporalnym-precyzującdługośćokresusprawowaniawładzyprzez
danypodmiot145.
Liczbaposiadanychuprawnieńwładczychpozytywniekorelujezsiłąoddzia-
ływanianainstytucjestanowiąceorazstosująceprawo146nadanymterytorium.
141K.Pałecki,Wprowadzeniedonormatywnej…,cyt.wyd.,s.185-197.
142HasłoiWładza,[wi]M.Karwat,J.Ziółkowski(red.),Leksykonpojęć…,cyt.wyd.,s.372.
143J.Scott,Władza…,cyt.wyd.,s.8.
144KazimierzPałeckiprzestrzegłjednakżeprzedabsolutyzacjąwładzy,któraprowadzido
uprzedmiotowieniapodwładnych.Relacyjnanaturawładzynakazujetraktowaćpodmiotowo
obiestronytworzonegoprzezniąukładu.Wrezultacietegoprzyjętostanowiskoodefinitywnie
ograniczonymcharakterzetegofenomenu.Zob.K.Pałecki,Wprowadzeniedonormatywnej…,
cyt.wyd.,s.200.
145Por.tamże,s.197-200;hasłoiWładza,[wi]M.Bankowicz(red.),Słownikpolityki…,
cyt.wyd.,s.267.
146R.Scruton,ThePalgraveMacmillan…,cyt.wyd.,s.544.
