Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
7│
PSALMYPOLSKIECZASUREFORMY.TETRAPLAŁÓDZKANA500LATREFORMACJI
Historycznierzeczujmując,tetraplatoBibliawczterechpostaciachtłumaczeniowych,stanowiącawyciągzheksapli,tojest
sześciuwersjiBiblii,przygotowanejprzezOrygenesa(II/IIIw.).Zatemtetraplęwynalazłświatantyczny,nienowożytny.Związek
zdobąreformyjestjednakduży,gdyżwynalazekdrukuwXVIwiekuwzmocniłruchhumanistyczny,zktóregowywodzisię
flologia.MożliwośćwydrukowaniawielojęzycznychBiblii,takzwanychpoliglot,wkolumnachdrukarskichułożonychobok
siebienastronicachksiążkiinspirowałaiwspierałarozwójkrytykitekstu,aletakżekompetencjiwielojęzycznościipraktyki
translatorskiej.Poliglotyprzedstawiająsamesobąprzykładwspółistnieniawielujęzyków(najbardziejrozwiniętapoliglota,tak
zwanalondyńska,to12różnychwersjiBiblii)orazswegorodzajuumownośćtłumaczeńirelatywnośćkulturową.Wtensposób
poliglotywyprzedziłyniejakoReformację,anastępniewzmacniałyjąwEuropie.
Pomysł,abyuczcić500latReformacjipoliglotąpsalmicznąwpostacitetrapliówczesnychtłumaczeńpolskich,łatwowy-
jaśnić.Właśniepsalmyiichtłumaczeniazostałyprzecieżprzezreformatorówwszystkichwyznańuznanezaesencjęmodlitwy,
ajednocześniestanowiłyobszargwałtownegorozwojujęzykówojczystych.Napsalmachpraktykowalipoeci,doskonalącswój
kunsztartystycznyikształcącsiebie,aletakżerozwijającjęzyk,którymmożnasiębyłonietylkomodlić.Przekładypsalmów
wpływałytymsamymprzezwiekinakształtjęzykapolskiego,corazlepiejdostosowanegodoekspresjiuczuć,nietylkoreligij-
nych.Wartododaćprzytym,iżmodlonosię,takżeśpiewając.
Poliglotysłużyłyjednaknietylkomodlitwieiwysłowieniuuczuć,byłytakżedomenąflologii.Możnapowiedzieć,żesprzy-
jałykontynuowaniuhebrajskiejtradycjisyntezyczytania,modlitwyibadania.
Pamiątkowewydaniena500-lecieReformacjiczterechówczesnychpolskichtłumaczeńpsalmówpowstałowŁodzi.Chcie-
liśmy,byprzybrałoformętetrapli,toznaczy,żenajednejstronicywydrukowanesączterywersjepsalmów:parafrazypoetyckiej
JanaKochanowskiego(1579)itrzechtłumaczeń:Bibliibrzeskiej(1563),psalmówWujka(1594)orazBibliigdańskiej(1632).Jed-
nakukładparafrazyKochanowskiegoczynitakieprzedsięwzięciebardzodyskusyjnym,liczbawersówbardzoczasamiodbiega
odpozostałychwersji.Zewzględówtakżeestetycznychmusieliśmyztegopierwotnegoprojektuzrezygnować,nierezygnując
zpoczwórnościselekcji.
Wnaszymwyborzewidaćekumenicznycharakterprojektu.Dwiewersjesąprotestanckie,jednauważanaza
ponadwyznaniowąijednakatolicka.Czytelnikmożełatwoporównaćtewersjeisamodzielnieobcowaćzpięknemjęzyka
polskiegozokresunarodzinnowożytności.
Książkajestpróbąpołączeniadługiegotrwaniaideizłódzkąnowoczesnością.WielokulturowaŁódŹtosplotwielutradycji,
wtymżydowskichiprotestanckich,auczestnicyprojektu„łódzkatetrapla”,szanującwielośćtradycji,stawiająnanowoczesność,
takżeplastyczną.PonadsiedemdziesięcioletniinowoczesnyUniwersytetŁódzkiwłączasiętymwydaniemw500-letniątradycję,
bootwarcienaprzeszłość,teraŹniejszośćiprzyszłośćŁodziiregionuwpisanejestwjegomisję.Podobnycelprzyświecałinnej
łódzkiejuczelniwyższej,AkademiiSztukPięknychim.WładysławaStrzemińskiegowŁodzi,którejpracownicyuczestniczyli
wprojekcietetraplijakoksiążkiartystycznej.TradycjeprotestanckiesąwŁodziobecneikształtowałytakżeduchamiasta,tej
ZiemiObiecanej.Stanowiąjednocześniestałąinspiracjękuprzyszłości.
Dlatego,podtrzymującantycznątradycjępsalmiczną,oddajemywPaństwaręceedycjęwnowożytnejformietetrapliujętej
wnowoczesnąszatęgrafczną.
