Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mózgmęskiimózgżeński
J.Vetulani
podeszływiek,osobnikiwykastrowaneorazosobniki,któreniesązdolnedopro-
dukcjigametzjakichśprzyczynpatologicznych.
QPłećgenitalna
Najpowszechniejszametodakwalifikacjiosobnikadookreślonejpłcitoocenana-
rządówrodnychniemowlęciazarazpoporodzie.Chociażnajpowszechniejsza,nie
jesttometodaniezawodna,zwłaszczawwypadkuniedorozwojuzewnętrznych
narządówpłciowychuchłopców.Dlategowtokurozwojuosobniczegomożesię
okazać,żemetrykalnąpłećtrzebazmienić.
QPłećchromosomowa(kariotypowa)
Metodąuważanązanajbardziejobiektywnąjestklasyfikacjanapodstawiekario-
typu:osobnikiokariotypieXXtokobiety,aXYtomężczyźni.Zasadniczyplanbu-
dowyciałaludzkiegojestplanemkobiecym,alegdynatkankipłodudziałamęski
hormonpłciowy,testosteron,rozwójnastępujewkierunkufenotypumęskiego[16].
PrawidłowonachromosomieYznajdujesięgenSRY,instruującyorganizmjak
tworzyćjądra,któreprodukujątestosteron.Powodujeonrozwójmęskiejbudowy
ciała(owłosienie,wzrost,masa,umięśnienie).GdyniemachromosomuY,testo-
steronubrakiwówczasrozwijająsięjajniki,wktórychprodukowanesąhormony
żeńskie,estrogeny.
Sprawaniejestjednakdokońcaprosta.Wrzadkichprzypadkachdochodzido
takiegoprzekrzyżowania(crossingover)pomiędzychromosomemXiY,żelocus
genuSRY,odpowiedzialnegozatworzeniesięjąder,znajdujesięnachromosomie
X.PozapłodnieniuprzezplemnikXztakimgenempowstajezygotaXX,aletwo-
rzącajądraprodukującetestosteron.Produkowanywżyciupłodowymtestosteron
powoduje,żeostatecznierozwijasięfenotypowymężczyzna,chociażokarioty-
pieżeńskim.Zjawiskotoniejestskrajnierzadkie:jedenna20tys.mężczyznjest
samcemXX.MężczyźniXXmająmęskąbudowęciałaiidentyfikacjępłci,alenie
produkująplemników[17].
Spotykasięrównieżprzypadkiodwrotne–kobietyXY.Jeżeliosobnikchromoso-
mowomęskiniemożesiępoddaćdziałaniumęskiegohormonupłciowegozpo-
woduniewrażliwościreceptorówandrogenowych,rozwiniesięon,przyjmując
postaćżeńską.Najczęstszątegoprzyczynąjestzespółcałkowitejniewrażliwości
naandrogeny[18].Takasytuacjaczęstoprowadzidodramatów,zwłaszczawśród
sportowców,kiedysprawdzeniekariotypudyskwalifikujebiegaczkęozdecydowa-
16
www.mededu.pl
