Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
metodyleczenia,niepowodującprawdziwych
Metodaeksperymentalna(
experimentalmethod
)
Metodabadawcza,którapoleganamanipulowaniu
skutkówmedycznych,przynosząmimotodobre
zmiennyminiezależnymiwceluokreśleniaichwpływu
lubdoskonałerezultatyu70%pacjentów,wobec
nazmiennezależne.
którychzostałyzastosowane(Robertsiin.,1993).
Zmiennazakłócająca(
confoundingvariable
)
Wbadaniachpsychologicznychefektplacebo
Bodziec,innyniżzmiennacelowowprowadzonado
występujewtedy,gdynajakąśreakcjębehawioral-
sytuacjibadawczejprzezeksperymentatora,wpływający
nąoddziałujeniespecyficznainterwencjaczypro-
nazachowanieosobybadanej.
Efektoczekiwania(
expectancyeffect
)
cedurystosowanewceluwywołaniatejreakcji,
Rezultat,którypojawiasięwtedy
,gdybadaczlub
leczoczekiwaniadanejosobynatemattego,coma
obserwatorwsubtelnysposóbkomunikujeuczestnikom
zrobićlubjakmasięczuć.Przypomnijsobieeks-
badania,jakiegozachowaniaodnichoczekuje,iwten
perymentmającyokreślićzwiązekmiędzyogląda-
sposóbwywołujętęoczekiwanąreakcję.
niemtelewizjiapóŹniejsząagresją.Przypuśćmy,że
wykryłeś,iżcibadani,którzynieoglądalitelewizji
Wpewnymeksperymencie12studentomprzydzielonogru-
wogóle,takżeprzejawialiwysokipoziomagresji.
pyszczurów,któremiałybyććwiczonewbieganiuprzezla-
Moglibyśmydojśćdowniosku,żejednostkite,
birynt.Połowiestudentówpowiedziano,żeichszczury
ponieważpostawionojewsytuacji,któraumożli-
pochodzązespecjalnegoszczepunbystregowlabiryncie”
wiałaimprzejawianieagresji,
sądziły,iżmająsię
(
maze-brightbreed
).Pozostałympowiedziano,żeich
zachowywać
agresywnie,ipodejmowałytakiedzia-
szczuryzostaływyhodowanewtakisposób,abybyły
łania.Eksperymentatorzymuszązawszebraćpod
ntępewlabiryncie”(
maze-dull
).Jakzapewnezgadłeś,wrze-
uwagęto,żebadanizmieniająsposób,wjakisię
czywistościwszystkieteszczurybyłytakiesame.Niemniej
zachowują,poprostuzpowoduuświadomienia
jednakwynikiuzyskaneprzezstudentówodpowiadały
sobietego,iżsąobserwowanilubtestowani.Na
ichoczekiwaniomdotyczącymprzydzielonychimszczurów.
przykładmogączućsięjakośszczególnieztego
Stwierdzono,żeszczuryokreślonejakobystrebyłyznacznie
powodu,żezostaliwybranidowzięciaudziału
lepszymiuczniaminiższczuryokreślonejakotępe(Rosen-
wbadaniu,iwskutektegozachowywaćsięinaczej
thaliFode,1963).
niżzwykle.Efektytakiemogąpodważyćwyniki
eksperymentu.
Jaksądzisz,wjakisposóbstudencizakomunikowali
szczuromswojeoczekiwania?Czyzdajeszsobiespra-
Środekzaradczy:
wę,dlaczegopowinieneśbyćjeszczebardziejwyczu-
procedurykontrolne
lonynaefektyoczekiwaniawtedy,gdyeksperyment
jestprzeprowadzanywobrębiejednegogatunku
Ponieważzachowanialudziizwierzątsązłożone
-zczłowiekiemeksperymentatoremiludŹmijako
iczęstomająwieleprzyczyn,dobryprojektbadania
uczestnikami?Efektyoczekiwaniawypaczajątreść
powinienprzewidywaćmożliwezakłóceniaiprzed-
odkrycia.
stawiaćstrategiemającenaceluichwyeliminowa-
Efektplacebo(
placeboeffect
)występujewte-
nie.Podobniejakwprzypadkustrategiiobronnych
dy,gdyuczestnicyeksperymentuzmieniająswoje
wsporcie,dobreprojektybadawczeprzewidują,co
zachowaniemimo
braku
jakiejkolwiekmanipulacji
możezrobićprzeciwnandrużyna”,iplanują,jakte-
eksperymentalnej.Pojęcietowprowadzonowme-
muprzeciwdziałać.Strategiestosowaneprzezba-
dycyniewceluwyjaśnieniaprzypadków,wktórych
daczynosząnazwęprocedurkontrolnych(
control
zdrowiepacjentapoprawiłosiępootrzymaniu
procedures
)-sątometodyułatwiająceutrzymywa-
lekuchemicznienieczynnegolubpodwpływem
nienastałympoziomiewszystkichzmiennych
nieswoistegoleczenia.Określenie
efektplacebo
iwarunków,pozatymi,którewiążąsięzesprawdza-
odnosisiędopoprawyzdrowialubsamopoczucia
nąhipotezą.Weksperymenciewszystkieinstruk-
spowodowanej
przekonaniem
danejosoby,że
cje,temperaturawsali,zadania,ubiórbadacza,
leczeniebędzieskuteczne.Wykazano,żepewne
wyznaczonyczas,sposóbrejestrowaniareakcjioraz
38
Rozdział2Psychologiaiżycie
