Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zachowaniakonsumenckiejakodziedzinabadańnaukowych
19
dośćnowa.Pierwszeoznakizainteresowaniazachowaniamikonsumentów
pojawiłysięwprawdzienapoczątkuXXw.,wrazzewzrostemmasowejpro-
dukcjiipoczątkiemstosowaniareklam,jednakwyraźnyrozwójtejdziedziny
wStanachZjednoczonychiwEuropieZachodniejwidaćdopieroodlat60.
i70.ubiegłegowieku(Jansson-Boyd,2010).Zagadnieniomzwiązanymzza-
chowaniamikonsumentówpoświęcanowkolejnychlatachcorazwięcejprac
naukowychipodręczników,powstawałyteżcoraztonoweorganizacjezrze-
szającenaukowcówzainteresowanychzachowaniamiludzinarynkuproduk-
tówiusług(np.AssociationforConsumerResearch;SocietyforConsumer
Psychology).
NatomiastwPolscedolat90.ubiegłegowiekukonsumentjakoobiekt
badańnaukowychwzasadzienieistniał.Iniemasięczemudziwić,skoro
wyborykonsumenckiebyłypodporządkowanespecyficeówczesnegosys-
temu.Popytprzerastałpodaż,wsklepachbrakowałopodstawowychpro-
duktów,adecyzjekonsumentówbyłyopartenajednejstrategii-nkupićto,
coakuratznalazłosięnapółkach,itakdużo,jaksięuda,bopotemmoże
zabraknąć”.Wkolejnychlatach,wrazzezmianamispołeczno-polityczny-
miorazcorazwiększądostępnościątowarów,polskikonsumentznalazłsię
wzupełnieinnejsytuacji.Mógłwybieraćmiędzyróżnymikategoriamiikon-
kurencyjnymimarkamiproduktów,kierującsięwłasnymigustamiipotrze-
bami(ioczywiściezasobnościąportfela).Tymsamymmechanizmyleżące
upodłożaokreślonychdecyzjikonsumenckichzaczęłystopniowowzbudzać
zainteresowanienietylkospecjalistówodmarketinguiproducentów,ale
takżenaukowców.TakrównieżwPolscepowstaładziedzinanaukibadająca
mechanizmydecyzjiizachowańkonsumenckich,nazywananiekiedy,analo-
giczniedonazwyangielskiej,nzachowaniamikonsumenckimi”.Wpracach
polskichautorówiwtłumaczeniachopracowańzagranicznychmożnaspo-
tkaćrównieżinnenazwynaopisanietegoobszarunaukowego:npsychologia
konsumenta”(FoxalliGoldsmith,1998),nzachowaniekonsumenta”(Lamb-
kin,Foxall,vanRaaijiHeilbrunn,2001;Rudnicki,2011),npsychologiaza-
chowańkonsumenckich”(FalkowskiiTyszka,2009),nzachowaniarynkowe”
(KieżeliSmyczek,2012).
Wrazzrozwojembadańiteoriidotyczącychzachowańkonsumenckich
(zarównowPolsce,jakinaświecie),dziedzinatastawałasięcorazbardziej
zaawansowanapojęciowo,metodologicznieianalitycznie(RobertsoniKas-
sarjian1991;Haugtvedt,HerriKardes2008).Przejawiałosiętochociażby
wtym,żeprowadzonocorazwięcejbadańopartychnametodologiiekspe-
rymentalnej,którapozwalawnioskowaćozależnościachprzyczynowo-skut-
kowychorazmówićowzajemnymwpływieczynników(wprzeciwieństwie
dobadańankietowych,któremającharaktergłównieopisowy).Pozatym,