Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Zteoriiibadańpisma
intraindywidualnazmienność,grafizmytejsamejosobyniesąidentycznie
powtarzalne.Jednakgrafizmyjednegoczłowiekasąpowtarzalnewnatural-
nychwarunkach,tzn.dochodzidopowtarzaniakreśleniadanejkonfiguracji
cech,czyliujawnianiaindywidualnegozakresuzmienności.
1.3.Czyistniejestabilność/powtarzalność
cechgraficznychpisma?
18
Indywidualnośćnawykukreśleniawyrażasięwcharakterystycznym
zestawiecechgraficznychdanegopisma,którywypracowywanyzostał
poosiągnięciuwrozwojutzw.fazypostkaligraficznej.Tenzespółwłaś-
ciwościgraficznychpismaręcznegocechujesiędużąstabilnością,czyli
powtarzalnością,choćmożeulegaćpewnymmodyfikacjompodwpły-
wemróżnychczynników(Goc,1999a,1999b,1999c,2001,2016;Phillips,
Ogeil,Best,2009).Zbadańprowadzonychwobrębiekryminalistycznej
ekspertyzydokumentówczypsychologiipismawynika,żewzględnasta-
bilnośćniektórychcechpismajestniekwestionowana.NaprzykładEfrat
NeteriGershonBen-Shakhar(1989)ustalilinapodstawieprzegląduba-
dań,żewspółczynnikstabilnościdlaróżnychcechpismawynosi0,7lub
powyżej.Leśniak(2012)podaje,żewartościwspółczynnikastabilnościdla
niektórychcechpismawynosząpowyżej0,9,aRichardKlimoskiiAnat
Rafaeli(1983)stwierdzili,iżprzedziałtegowspółczynnikawahasięod
0,7do0,9.Zbliżonekonkluzjeodnośniedowzględnejstabilnościobrazu
graficznegopismawynikajązinnychbadańpismoznawczych(np.Müller,
Enskat,1973;Nevo,1989;Widła,2002d,2002e).Wartowtymmiejscu
podkreślić,żepismoznawcyopisalizespółwłaściwościnaturalnegopisma
wpostacizespołówcech(Koziczak,1997;Lisowska,2001),jak:
-cechyogólne(typpisma,stopieńnaturalności,klasapisma,stopieństa-
ranności);
-cechytopograficzne(marginesy,akapity,odstępy);
-cechymotoryczne(tempokreślenia,impuls,naciskowość,cieniowanie,
następstwoznaków);
-cechymierzalne(ukątowienie,stosunkiwielkościoweróżnychelemen-
tów);
-cechykonstrukcyjne(budowaowali,trzonów,elementówpodlinijnych,
diakrytycznych,rodzajwiązańmiędzyliterowych,występowanieform
powtarzalnych).
Istotnejestto,żewymienionezespołycechcharakteryzująsięstabil-
nościąwróżnymstopniu.Podkreślasię,żeniektórecechycharakteryzują
