Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Racjonalnośćikomunikacja
16
nychjęzyków
9
.Wskazującnaformalnepodobieństwapomiędzy
różnymijęzykami,pozostajeonadherentemracjonalistycznejfilozofii
języka.Ponadtojestprzekonany,żejedynieprzyjęciezałożeniaoistnie-
niuuniwersalnychzasadrządzącychstrukturąludzkiegojęzykajest
wstanieobalićpozytywistycznymodelprzyswajaniasobiejęzyka,to
jestmodel,wktórymjegofunkcjonowanieinterpretujesięjako
kumulacjędoświadczeńwposługiwaniusięnim.Bywyjaśnićproces
uczeniasięjęzyka,niezbędneokażesięzałożenieoistnieniuwrodzonej
wiedzyopewnychuniwersalnychzasadachgramatykiorazumiejęt-
nościkorzystaniazowychzasadwdrodzeanalizypotocznojęzykowych
wypowiedzi.Podstawowąwłaściwościągramatykijestzatemdla
Chomsky’egojejzdolnośćdogenerowaniakażdychdowolnychzdań,
cojestrównieżtranscendentalnąwłaściwościąsamegojęzyka.
Jakkolwieksamagramatykastanowiwynikprzyswojeniasobiejej
reguł,tojednakpozinternalizowaniujejprzezuczącegosię
autonomizujesięnatyle,żetworzyrodzajmatrycywyznaczającej
warunkimożliwościuczeniasiędanegojęzykawogólności.Możemy
wobectegozasadnietwierdzić,żeuczeniesię,przynajmniejrodzimego
języka,dokonujesięnapoziomietranscendentalnym.Mówiącjeszcze
prościej,wteoriiChomsky’egotkwizałożenie,żeprocesuczeniasię
językatkwiinherentniewewzorcachgramatycznychtegojęzyka.
Statustychwzorcówjest,przeciwnieniżwkoncepcjachbehawioral-
nych,transcendentalny,ponieważstanowiąoneuniwersalnywarunek
możliwościuczeniasięjęzyka,anienastępstwojegoprocesów.
InteresującenaszperspektywykomunikacyjnegozwrotuHabermasa
konsekwencjepłynącezteoriiChomsky’egomożnabyująćnastępują-
co:popierwszeznacznaczęśćstrukturywiększościludzkichjęzyków
macharakterdialogicznyorazpodrugie–rolespołeczneorazwróżny
sposóbregulowanerelacjeinterpersonalnewłaściwedanejwspólnocie
językowejsąosadzonewkategoriachgramatycznychiwzajemnych
zależnościachdanychsystemówjęzykowych.
TeoriakomunikacjiJu
¨rgenaHabermasastanowirównieżpróbę
sformułowanianowej,szerszejzakresowowstosunkudoteorii
9
N.Chomsky,Languageandmind,[w:]WaysofCommunicating,P.N.Johnson-
-Laird(eds.),Cambridge1991,s.51.
