Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ManifestkonstytucyjnyogłoszonyprzezMikołajaIIwdniu30paź-
dziernika1905rokuzapowiadałprzedewszystkimwprowadzenieza-
sadrozszerzającychtzw.wolnościobywatelskieorazprawawyborczena
szerszeniżdotychczasgrupyludności.Treśćmanifestuzostałanegatyw-
nieocenionaprzezugrupowaniarobotnicze(takżepolskie),bardziejpo-
zytywnieocenializapowiedzimanifestuliberałowie.Częśćdawnychro-
syjskichopozycjonistówrządowychpoparłaustępstwacaratutworząc
Związek17października.Krytycznystosunekdopostanowieńpaździer-
nikowychzachowałagrupaopozycjiliberalnej,tworzącpartiękonstytu-
cyjnychdemokratów(kadetów).Umiarkowaniepozytywnąocenęwobec
zapowiedzikonstytucyjnychprezentowalipolscyprzedstawicielenarodo-
wychdemokratów,równieżśrodowiskaliberałów,realistóworazkrajow-
cówzobszarówKresów.
Ugrupowaniapolityczneprezentowałypodobnestanowiskowobec
manifestujakiwyborówdoDumyPaństwowej1906roku.Wyborydo
IDumyPaństwowejspotkałysięzbojkotemzestronypartiirobotniczo–
lewicowych.Udziałwwyborachzadeklarowałyinneorganizacjepolitycz-
ne,wtymreprezentującePolaków,m.in.ZwiązekPostępowo–Demokra-
tyczny,StronnictwoPolitykiRealnej,NarodowaDemokracja,ugrupowa-
nieKrajowców.
OrdynacjawyborczadoDumyPaństwowejz24grudnia1905roku6
przewidywałapodziałnaczterykurie:wielkiejwłasnościziemskiej,chłop-
ską,miejskąirobotniczą.Wyborywposzczególnychkuriachbyłynierów-
nieiniebezpośrednie,trzystopniowewyboryobowiązywaływkuriichłop-
skiejirobotniczej,zaśdwustopniowewmiejskiejiwielkiejwłasności.Na
obszarzeKrólestwaPolskiegosystemkurialnyobowiązywałprzywybo-
rzepełnomocnikóworazelektorów,natomiastposłówwybierałoguber-
nialnezgromadzeniewyborcze.Chłopówpodzielononadwiekategorie,
gdziewłaścicielidużychmajątkówchłopskichwłączonodokuriiwielkiej
własności.WRosjiobowiązywałsystembardziejuproszczony,zkażdej
kuriiosobnowybieranookreślonąliczbęposłów7.Ordynacjawyborczado
RadyPaństwa,izbywyższejparlamentu,przewidywaładlakandydatów
naposłówbardzowysokicenzusmajątkowyispołeczny.Bierneprawo
wyborczeprzysługiwałoosobomconajmniejześrednimwykształceniem
orazpowyżejczterdziestegorokużycia.W1906rokumandatyotrzymało
6posłówzKrólestwaPolskiegooraz5zomawianychguberniKrajuZa-
chodniego8.
IDumaPaństwowatrwałabardzokrótko—72dni.Obradyotwarto
10maja,zaś9sierpnia1906rokuwmanifeściecarskimogłoszonoroz-
wiązanieDumyPaństwowej.WskładzieIDumyliczącejblisko500po-
8
Wstęp
