Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Razemczyosobno?Przewodnikpolekturach
ziemi,użyźnianejpotokamikrwiszlacheckiej,żydowskiej,kozackiej,
ludpozostałrusińskimjakbył,tylkobardziejwkulturzeswejza-
cofanyizzapiekłąwduszykuLachomnienawiścią,szlachciczaś
takżeumysłowosięzaniedbał,całąswąinteligencjęiczujnośćmu-
siałnatężyć,byutrzymaćdominująceswestanowisko”.Idoszło
dozderzeniainteresówrusińskichzinteresamipolskiejwłasności
ziemskiej.nWiekXIX,którywidziałmnóstwoodradzającychsię
zpopiołównarodowości,niewielewidziałprocesówodrodzeniatak
szybkichienergicznychjakten,któryprzebyłanarodowośćruska
wzaborzeaustriackim”–przyznawałautorwnaładowanymfakto-
grafiąrozdzialeObozyruskie(t.2),przynoszącymnajpełniejszy
wpolskimpiśmiennictwieprzeglądruskichstronnictwpolitycznych.
Wieleprzemawiazatym,nżerozwijającysiękulturalnie,silnypoli-
tycznienaródruski,dłużejwpodobnychjakobecniewarunkach
żyćniemoże,iżeprzyszłośćwspólnapoważniejestzagrożona”16
–ostrzegał.Rzeczywisteinteresynarodupolskiegoikrajuzagrożo-
nesąnprzezegoizmklasowyikrótkowidztwopolityczneprzywód-
cówobecnejpolityki«kraju»”.Aprzecieżtrzydziestomilionowa
Ruśnsąsiadtojedyny,zktórymmożliwyjestwprzyszłościzwiązek
wnaszymijegointeresie”17.
RedaktornKrytyki”zanalizowałanonimowowydanąbroszurę
UndangerpourľEurope(Lipsk1906),którejautorembył–jakpo-
dawałaprasa–FranciszekRawita-Gawroński.nZaprzeczeniatej
wiadomościniemamy,azgadzasięzniącaładziałalnośćpublicy-
stycznategopisarza,jednegozfilarównacjonalistycznego«Słowa
Polskiego».Ontodopublicystykinaszejwprowadziłwyraz«haj-
damaki»naokreśleniekażdegoRusina,onkonstruujeteorie,że
Rusinisąmieszańcamiturańsko-słowiańskimi,dzikąhordąonie-
cywilizowanychinstynktach,zdolnątylkodograbieży,łupiestwa,
koczownictwaianarchii.[...]Wszystkiepotokinieprawdy,niena-
wiściinierozumu,wezbranewtejbroszurce,tryskającodziennie
kroplamijaduzeszpalt«SłowaPolskiego»ipokrewnychmudu-
szyczek,zezgromadzeńwszechpolskichiintrygmałomiasteczko-
wychiparlamentarnychpolityków.Oparyichunosząsięnadcałą
GalicjąWschodnią,zatruwająwspółżyciesąsiadów,którekilka-
naścielattemubyłojeszczedośćznośne,wytworzyłyatmosfe-
rę,grożącą–krwawąeksplozją.Wiemdobrze,że[...]narodowo
demokratycznipolitycyruscydalecysąodideałuhumanitaryzmu
