Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Razemczyosobno?Przewodnikpolekturach
fanatyzmunacjonalistycznego,nienawistnejnietolerancjiibez-
względnejzaborczościnarodowcówlitewskich,azdrugiejstronyich
bardzoniskipoziomkulturalny.[...]Zaślepienieszowinistycznena-
rodowcówlitewskichdochodzidoostatecznychgraniciprzybiera
niekiedyformywprosthumorystyczne”.Jednocześnie–kontynuo-
wałpoirytowanymtonem–nstosunkinaLitwiesądlaprzeciętnego
inteligentapolskiegozupełnaterraincognita.Alecotumówićoprze-
ciętnychinteligentach,kiedynawetpublicyści,zabierającysiędo
oświeceniaogółuwsprawachLitwy,ujawniająrozpaczliwąigno-
rancję.Niedawnonp.BolesławPruswnumerze«TygodnikaIlustro-
wanego»specjalniepoświęconymLitwie,informowałczytelników,
żeliczbaLitwinów«nieprzechodziczterechmilionów»,kiedywrze-
czywistościjestzaledwiepołowatejliczby.Postępowa«Ludzkość»
bezsłowakomentarzadrukujelistjakiegośszowinistylitewskiego
dowodzącego,żecałaguberniasuwalskajestlitewską”42.
SięgnijmyterazpoksiążeczkęLitwaijejludy,którąWasilewski
zaczynałwyjaśnieniem:nmamzamiarmówićokraju,któryzachował
nazwęhistoryczną–Litwy,jakkolwiekzamieszkiwanyjestprzez
całyszeregnarodowości,apomiędzyinnymiilitewską”.Cowię-
cej,nskładnarodowościowyLitwyjestbardzopstry”.Taskromna
objętościowopracabyłapierwszymwnaszympiśmiennictwiewy-
dawnictweminformacyjnymoskomplikowanychstosunkachnaro-
dowościowychnaobszarzeLitwyhistorycznej.Jakwiemy,wcześniej
Römerrzetelnieinformowałolitewskimruchunarodowym,imo-
żeszkoda,żeWasilewskinieoddałmunależnychhonorów.Na-
tomiastsamtakpisał:nZnieświadomejmasynarodowościowejlud
litewskiwostatnichczasachprzekształcasięnanaród,pragnącyżyć
takimsamymżyciemwszechstronnymjakiinnenarodycywilizo-
wane”.Autorstwierdzał,żenniestety,szowinizmnarodowościowy
cechujeznacznączęśćwystąpieńlitewskich”.Prasalitewska,na-
wetisocjalistyczna,dośćczęstoujawniadążnośćndolitwinizowa-
niaPolakówiBiałorusinów”.Zresztą:nNarodowyruchbiałoruski
wporównaniuzlitewskimjestniezmierniesłabyilosyjegodotych-
czassąbardzoniepewne”.Awięc:nCzysięjednakruchbiałoruski
rozwinieiprzybierzeszerszerozmiary,dziśjeszczetrudnoprzesą-
dzać.Rodzimakulturabiałoruskatakjestsłabaimałoodrębna,że
spółzawodnictwojejzkulturąnarodówościennych,starąibogatą,
jestprawieniepodobieństwem”43.
