Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Samakulturajestuznawanazawartośćpozytywną,dlategodojej
rozwojumogąsięprzyczyniaćtylkodziałaniapozytywne.Omówienie
pojęciakulturajestetapemwyjściowymmoichrozważań,gdyżwydaje
sięononiezbędnewzrozumieniuprocesówrozgrywającychsięwe-
wnątrzosobyludzkiej.Chcączrozumiećjednostkę,musimywidzieć
jąwkontekściekultury,którająkształtuje.Ponadtokulturawydaje
siępełnićwżyciuczłowiekarolęsublimacyjną,co–jakzakładam–
powinnowznacznymstopniuułatwićprocesresocjalizacji.
OsublimacyjnejrolikulturypisałmiędzyinnymiFryderykNie-
tzsche
1.Całypierwszyokresjegotwórczościupłynąłpodznakiemkultu
sztukiikultury.Jakogręsztukifilozofujmowałcałąrzeczywistość.
Jegozdaniemkulturastanowiusprawiedliwieniedlaistnieniaświata
ipozwalanaistnieniewnimczłowieka.F.Nietzschewyodrębniałdwa
typykultur,nazywającjekulturąapollińskąidionizyjską.Typapolliński
tojasność,umiar,przejrzystość,opanowanie,skończoność,doskona-
łość,równowagaiharmonia.Typdionizyjskinawiązujedopełniżycia,
uniesienia,dynamikiprzekraczającejwszelkieograniczenia,ekscesu
itwórczości.Tenniemieckifilozofuważał,iżkulturawywodzisię
zpotrzebymoralności,lecztakżekażdamoralnośćuwarunkowanajest
kulturowo.MoralnośćludzisilnychtozdaniemF.Nietzschegodziel-
ność,twórczość,stanowczość,konsekwencjadziałania,zdolnośćdo
realizacjiwielkichzadańiindywidualności.Stanowczoprzeciwstawiał
sięmoralnościludzisłabych,zapierającychsięsiebie,altruistycznych,
pokornych,łagodnychilitościwych.Moralnośćtaka–służączachowa-
niuspołeczności–wywierapresjęnaczłowieka,ograniczajegotwór-
czość
2.
TakżewpojęciuZygmuntaFreuda
3człowiekjestzzasadyantyspo-
łeczny.Społeczeństwomusigooswoić,musimuzezwolićwpewnym
stopniunabezpośredniezaspokajaniebiologicznych,azatemniedają-
cychsięwykorzenićpopędów,leczmusiteżonoumiejętniepohamować
podstawoweludzkieimpulsy.Stłumionepopędyzmieniająsięwdążno-
ścimającewartośćkulturowąiwtensposóbstająsięwczłowiekufun-
damentemkultury.Zgodnieztąteoriąstosunekmiędzyzaspokajaniem
ludzkichpopędówakulturąjestodwrotnieproporcjonalny–imwiększe
———
———
—
1M.Kuziak,S.Rzepczyński,T.Tomasik,D.Sikorski,T.Sucharski,Słownikmyśli
filozoficznej,Bielsko-Biała2004,s.312-316
2Tamże,s.315
3E.Fromm,Ucieczkaodwolności,Warszawa1978,s.27
9