Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Reakcjakatalitycznegoprzeniesieniawodoru
niuiodwodornieniu)bezudziaługazowegowodoruzwytworzeniembenzenu
icykloheksanu,wwynikuogrzewaniagowfazieciekłejwobecnościczernipla-
tynowejlubpalladowejzgodniezrównaniem[4]:
(3)
DopieropoIIWojnieŚwiatowejrozpoczęłysiędośćsystematycznebadania
zjawiskaprzeniesieniawodoruwkierunkujegozastosowaniawsyntezieorga-
nicznej[5,6].Odkrycie,żewobecnościkatalizatorapalladowegocykloheksen
jestreaktywnymdonoremwodorudlazwiązkównienasyconychzawierających
wielokrotnewiązaniawęgiel-węgiel,zarównopodwójne,jakipotrójne,umożli-
wiłowydajnąichredukcjęwfazieciekłej[7].
Dalszyrozwójreakcjibyłzwiązanyzużyciemkompleksówmetalijakokata-
lizatorów(katalizahomogeniczna),atakżenowychkatalizatorówheterogenicz-
nych:metalinanośniku,immobilizowanychchelatówmetali,tlenkówmetaliiich
mieszanin,hydrotalkitów,czyteżmateriałówzeolitowych.
Wrazzrozwojemmetodypowiększanopaletęzwiązków,któremogłyspeł-
niaćfunkcjedonorówiakceptorówwodoru.Jakodonorystosowano:cykloheksen
ijegoalkilowepochodne,cykloheksadieny,1,2,3,4-tetrahydronaftalen(tetralinę),
α-iβ-pineny,d-limonen,alkohole:2-propanol,etanol,alkoholbenzylowy,2-fe-
nyloetanol,rzadkometanol,atakżekwasmrówkowyimrówczany:amonu,sodu
czytrietyloamoniowy,hydrazynę(N
2H
4)czypodfosforynsodu(NaH
2PO
2).
Potencjalnymiakceptoramiwodorusąwszystkiezwiązkizawierającewiąza-
niawielokrotnemiędzytakimisamymiczyróżnymiatomami,awięc:alkeny,
alkiny,związkihydroaromatyczne,związkikarbonylowe,nitryle,związkiazowe,
związkinitroweinitrozowe.
Zjawiskokatalitycznegoprzeniesieniawodoruijegowykorzystaniewsyn-
tezieorganicznejbyłoobiektemkilkupracpodsumowujących,zarównotraktu-
jącychoprzemianachwieluklaszwiązków[8-10],jakikoncentrującychsięna
wybranejklasie,jaknp.związkikarbonylowe[11,12].
Wwynikuprzeprowadzonejanalizydoniesieńliteraturowychnatematak-
tywnościtlenkówmetaliwreakcjiprzeniesieniawodoruodalkoholi(donorów
wodoru)dozwiązkówkarbonylowych(akceptorówwodoru)autorstwierdził,że
brakjestwliteraturzecałościowegoujęciazagadnieniawpływubudowyzarówno
akceptora,jakidonoranaprzebiegreakcjiprzeniesieniawodoruipowiązaniaich
reaktywnościzaktywnościąwybranego,jednegokatalizatora,np.tlenkumagne-
zu.Znajdującesięwliteraturzedanemającharakterfragmentaryczny,dotyczą
najczęściejjednegolubconajwyżejkilkuzwiązków,azmierzoneaktywnościka-
talitycznedotycząróżnychwarunkówreakcjiikatalizatorówobardzozróżnico-
wanychwłaściwościach.
