Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Etymologiczneorazdefinicyjneujęcieelit
nzbiorowejmiernoty”.Tylkotakierządymogąbowiemdawaćgwarancjęrozwoju
gospodarczegowrozumieniuzarównoindywidualnym,jakiglobalnym.Zdaniem
Millazasadnejestwprowadzenieinstytucjiograniczającychwpływydemokracji.
Coraztoinnepostrzeganiewarstwrządzącychspowodowanebyłociągłymi
przeobrażeniamispołeczno-gospodarczymi,spośródktórychszczególneznacze-
niemiałytezachodzącewXVIIIiXIXwieku.Początkowowolnakonkurencja,
anastępnieprzejściekapitalizmuwstadiummonopolistycznenasiliłytendencje
antydemokratyczne.Powstawanienowych,najczęściejmonopolistycznychkon-
cernów,acozatymidzie-wyłonieniesięoligarchiifinansowej,ukazałozłudny
ideałorównychszansachuczestnictwawkapitalistycznejprodukcjikażdejjed-
nostki13.Zaczęływięcsiępojawiaćróżnorodnekoncepcje,któremiaływyjaśniać
mechanizmtworzeniasięelit,atymsamymwładzy.DopieronaprzełomieXIX
iXXwiekunaskutekrozszerzeniaprawwyborczychimasowegocharakteru
partiipolitycznychuformowałosięrzeczywisteobliczeeuropejskichsystemów
politycznych,ewoluującychwkierunkudemokracjimasowej.Wtedyteżnowy
wymiarzyskałyzagadnieniadotycząceelitpolitycznych,aówczesnapraktyka
politycznastałasiępodstawąuformowaniakoncepcjielit14.
1020Ewolucjadefinicjielity
Zagadnieniadotyczącekwestiiwładzy,przywództwaczywyodrębnianiasię
zbiorowościocharakterzekierowniczymbyłyporuszaneodwiekówimimoiż
zainteresowanieelitamisięgaczasówantycznych,ateorieelitlicząjużponadsto
lat,tonadalbrakjestścisłejiuniwersalnejdefinicji.Chcącwięcdokonaćgrun-
townegoipełnegoprzegląduujęćelit,nienależyrozpatrywaćichwodniesieniu
doramczasowych,leczpogrupowaćwedługokreślonychkryteriów.
MarekŻyromski,klasyfikującdefinicjeelit,podzieliłjewedług:
-
przynależnościdoinstytucjispołecznych(A.Giddens,D.Boyd,T.Dye,
M.Marger,R.Putnam),
-
posiadaniadóbrspecjalniecenionych(H.D.Lasswell,Z.Blok,R.Presthus),
-posiadaniaprestiżuspołecznego(T.B.Bottomore,M.Senkowska-Gluck),
-pełnieniaokreślonychfunkcji(S.Keller),
-wywieraniawpływunalosyszerszychspołeczności(S.F.Nadel)15.
13
I.Wagner,Kryteriaprzynależnościdoelitywładzynatleewolucjitegopojęcia[w:]M.S.Szcze-
pański,A.Rosół(red.),Pokusynowoczesności,elitypolityczne,systemwychowania,Wydawnictwo
WyższejSzkołyPedagogicznejwCzęstochowie,Częstochowa1993,s.53.
14J.Nocoń,Elitypolityczne,op.cit.,s.23-25.
15
M.Żyromski,Teorieelitasystemypolityczne,WydawnictwoNaukoweUniwersytetuim.
AdamaMickiewicza,Poznań2007,s.30.
