Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zbójnicyiorlice
9
tworozwijałosięzwłaszczawokresachkataklizmówwojennych
ipowstań,którenękałyRzeczpospolitą.Byłyteżprzypadki,żeto
królowieosadzalizbójnikównagranicy,byjąchroniliizdobywali
zczasemdlakrajunoweterytoria.Oczywiścieniektórzyzbójnicy
bylizwykłymirabusiami.Aleciinni,jakbyśmyichnazwali...
Szlachetni?
Oniteż,bywało,zabieralijedzenieijakieśdobra,bozczegoś
musieliżyć.Jednakwodczuciachludnościpodhalańskiejzbójnic-
two,kłusownictwo,przemyt–niebyłynaganne.Przeciwnie:zajmu-
jącysiętymludziewyrastaliponadprzeciętność.Wyróżnialisięsiłą,
sprytem,umiejętnościamiwszelakimi.Cizbójnicybardzoczęsto
zimowaliwdomachbogatychgazdów.Zresztąwiększośćbacówteż
uprawiałozbójnictwo.Sąudokumentowanewkodeksachzbójnic-
kichkompaniikaryzaniehonoroweczyny,otchociażby,gdyktoś
niepotrzebnieposunąłsiędozabójstwaczyoszukiwaniekompanów.
Byłateżniepisanazasada:Pierwszyskoczyć–ostatniwyjść.
Przezpryzmatzbójnickichtradycjimożnateżpoczęścipatrzeć
naokupacyjnąpartyzantkępodhalańsko-gorczańską.Ksiądzprofe-
sorJózefTischnerwtychludziachwidziałwalczącychoto,cogórale
nazywająślebodą,czyliwolnością.
Takbyło?
Typowymprzykłademsąkurierzy.Większośćznichtoludzie,
którzywcześniejalbokłusowali,albouprawialikontrabandę.Oni
znaligóry,dogodneprzejściaprzezgranicę.
Tylkooni?
Przeciętnygóral,przywiązanydopługa,niechodziłwTatry
,bo
ipoco?Mówiącpogóralsku:–Dyćpocozpchaćsietamok,kieni
mapoco...Rzeczjasnaniemożnageneralizować,boniestopro-
centgóralitakmyśliczymyślało.Alewiększość.Wmojejrodzinnej
Bukowiniekurieramiiosobami,któreprzeprowadzałyuciekinierów
ioficerówprzezgranicę,byliprzedwojennikłusownicyiprzemytni-
cy.OniznaliTatry
.
PodrugiejstronieTatrteżmająswojąlegendęozbójnikach.
JanosikjestbohateremnarodowymSłowacji.Nawetwsłowac-
kimhymniejestdoniegoodwołanie.Chociażhistorycznieniepo-
twierdzająsięwieścioszczególnychjegoprzymiotach,aleludzie
tegomitupotrzebują.
