Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Merenptahem(1236–1223r.p.n.e.)orazpochodzącymzXXdynastiiRamzesemIII
Podstawywładzykrólewskiej
Wedługrocznikówegipskich,krajempierwotnierządzilisamibogowie,poczynając
odbogaSłońcaRe,akończącnaboguHorusie;ontoprzekazałpanowanienadziemią
sprawowałwładzęnietylkonapodstawieprawaboskiego,leczcowięcej,napodsta-
wiedziedzicznościboskiej.Ztejracjifaraonowiebylibogaminaziemi,aichżony
gasięstopnioweodejścieodkoncepcjifaraona-bogadocorazwyraźniejszejdominacji
Władcasprawowałrządyzgodniewwoląnajwyższychbóstwegipskich,jakto
przekazująsłowabogaPtaha,jednegozWielkichBogów,którystwierdza,żetoon
przyznałRamzesowiWielkiemugodnośćkoronyboskiejiwłasnymirękamiwłożyłmu
jąnagłowę.Ramzeszasiadawsiedzibiebóstwa,najegotronie,abóstwozeswejstro-
nyudzielaprawowitemuwładcypoparcia,zdrowiaisiłyorazsprawia,żewszystkie
Odzwierciedleniemtejszczególnejideologiibyłopowszechneuznaniefaraonaza
właścicielacałegokraju,któryzracjiodziedziczeniagoposwoimboskimojcu,rządził
nimjakwłasnymmajątkiem.Topociągałozasobąrównieżobowiązekopiekinad
Egiptemiutrzymaniawnimporządku,ustalonegopoakciestworzeniaprzezboga–
demiurga.
2Chronologia,zastosowanawniniejszejpracy,odpowiadawcałościdatompodanymwCambridge
AncientHistory,przyjętymprzezG.Rachet,op.cit.
3Źródłemdopoznanianajwcześniejszejhistoriiegipskiejjesttzw.PapirusKrólewskizTurynuzcza-
sówXIXdynastii.Liczysięonzmożliwościąpoczątkowegopanowaniabogównaziemi,zanimzałożyciel
państwaMenesrozpocząłokreshistoryczny.NapoczątkutejboskiejlistykrólówstojąPtah,ReiSzu,po
nichGeb,Ozyrys,SetiHorus,ażwkońcuTot,MaatiinnaformaHorusa,cowsumiedaje10„wielkich
bogów”.Ponichkuhistorycznymdynastiomprowadziprzejściowadynastia„półbogów”(duchówAch).
ZpunktuwidzeniaczasówramessydzkichziemskiepanowaniebogaSłońcabyło„czasemdoskonałym”,
któregopowrotuoczekujesięznastaniemnowegokróla.Przytaczamza:E.Hornung,Jedenczywielu.
KoncepcjaBogawstarożytnymEgipcie,PWN,Warszawa1991,s.203.Przekazytesąpotwierdzeniem
istniejącegoprzekonaniaobezpośrednimpowiązaniubogówzziemskimiwydarzeniami.
4Motyw„małżonkibogów”byłniezwykleistotnydlapoparciarytuałuboskichnarodzin.Ztąlegendą
identyfikowalisięrównieżwcześniejsiwładcyNowegoPaństwa,przykładowo:królowaHatszepsut,
AmenhotepIIIczywielkizdobywcaTotmesIII,przedstawiającjąwswychświątyniach.Tekstyteprzypo-
minały,żepanowaniejestdarembogów.Por.K.A.Kitchen,RamzesWielkiijegoczasy,PIW,Warszawa
2002,s.108–109;S.Morenz,BógiczłowiekwstarożytnymEgipcie,PIW,Warszawa1972,s.87.Warto
wtymmiejscuprzypomniećobowiązującąwNowymPaństwiezasadęlegitymizacjiwładzyfaraonów,
któraobokwspomnianegopowoływaniasięnaboskiepochodzenie(poczęciezasprawąboskiegoojca),
obejmowałarównieżprawnedziedzictwopoziemskimojcuiboskienamaszczenie(poprzezkapłanów).
5Zob.W.Bator,MyślstarożytnegoEgiptu,Kraków1993,s.97.
6Zob.J.A.Święcicki,HistoryjaLiteraturyBabilońsko-AsyryjskiejiEgipskiej,Warszawa1901,t.I,
s.310–311.
