Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
25
Zadaniakróla
WokresieNowegoPaństwapodstawowąroląwładcybyłopośrednictwopomiędzy
bogamianarodem.Jakopomocnikbogów,sprawującywichimieniuwładzęnaziemi,
zobowiązanybyłdowypełnianiaichnakazówiwoli,zczegonajważniejszebyłopo-
stępowaniezgodniezMaat7,czyliutrzymanieładuwświecie,zachowywanieumiaru,
przestrzeganieprawawkażdychokolicznościachorazczynienietego,copodobasię
bogom8.Ponieważ,jakwierzono,władcaotrzymałwszystko,coposiadałodbogów,
zobowiązanybyłdoodwzajemnieniasięimpoprzezdokonywanietychwszystkich
chwalebnychczynów,którychonipragnęli.Władcabyłzatemrównieżbiegłymod-
biorcąrozkazówbóstw.
WojennekampaniewSyriiiNubii,mieszaniesięludnościorazkulturalnekontakty
Egiptuzinnymikrajamipowodowały,żeEgipcjaniezaczęliuważaćswebóstwarów-
nieżzastwórcówludzizamieszkującychobcetereny.Zatemipanowaniebogówroz-
ciągałosięnietylkonadspołeczeństwemegipskim,aleinadcałymświatem.Tenden-
cjatanasilającasięwokresieNowegoPaństwapowodowała,żewładzakrólewska
przybierałacorazwyraźniejcharakteruniwersalny,wykraczającpozagranicepaństwa
egipskiego.Bogowierzucalipodstopyswychziemskichsynówwszystkiekraje
iwszystkieziemie;zichteżpostanowieniafaraonowiestawalisięmonarchamiinnych
ludów,otrzymującnadnimiwładzęabsolutniepowszechną9,alejakosprawiedliwi
władcyzobowiązanibylirównieżdoobronywszystkichpokrzywdzonychidoznają-
cychucisku.
Stosunekdowojny
Zagrożenienaruszeniapowszechnegoładuiporządkubezustannieczyhałowłaśnie
zestronymieszkańcówtychobcychkrajów.Ichnajazd,obcepanowanieczyzałamanie
władzykrólewskiejpostrzeganojakopowrótdoczasówprzedstworzeniemświata,
czasówchaosu,aprzeztorównieżoddaleniasiębogów10.Działaniakrólazmierzały
więcwgłównejmierzedoochronypaństwa,utrzymaniabądźprzywróceniaMaat
ipowrotubogów.DziękiudanymkampaniomwojennympierwszychwładcówNowe-
goPaństwadziałaniamilitarneprzenosząsięzEgiptunaterenyFenicji,Syrii
iKanaanu,choćpolitykaekspansyjnamawgłównejmierzeoddalićzagrożenienajaz-
7Maatbyłasynonimemładuiporządkuzarównowewszechświecie,jakiwpaństwie,uosobieniemdo-
skonałegostanurzeczy,ustanowionegowchwiliaktustworzenia–wokresachanarchiiinajazdówmówio-
no,żeEgiptjestrządzony„bezMaat”.Mędrcyegipscywswychnaukachpolecali:„CzyńMaat,mów
Maat!”.Zob.B.Orłowski,Natropachfaraonów,Warszawa1976,s.131.Otejzłożonejkoncepcjiwięcej
[w:]S.Morenz,op.cit.,s.112in.W.Bator,op.cit.,s.40–42.
8Potwierdzenietychsłówznajdujesięwwielutekstachźródłowych,przykładowo:„Uczyniłeśzemnie
monarchętakiego,jakimbyłeśsam,abymutrzymałEgiptwstanieporządku”.Cyt.za:F.Daumas,Od
NarmeradoKleopatry,PWN,Warszawa1973,s.116.Ładwświeciezostałstworzonyprzezbogów,
azadaniemwładcyjestujęcietegoładuwprawa.Por.S.Morenz,op.cit.,s.69.
9Por.K.A.Kitchen,op.cit.,s.110;F.Daumas,op.cit.,s.113,115.
10Przykładowo,„czasbezbogów”miałmiejscewokresiepanowaniaHyksosów,októrychkrólowa
Hatszepsutmówiła,żerządzili„bezRe”;podobnamyślzostaławyrażonanasteliMerenptaha–wierzono,
żebógRezwróciłsięznowuwstronęEgiptu,kiedyodpartonapadLibijczyków.Por.E.Hornung,op.cit,
s.145.