Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
CZĘŚĆPIERWSZA.RzeczwujęciuHeglaiMarksa
1.Pozycja
Hegelkilkakrotnienakreślałsystematycznyukładcałościswojego
filozoficznegoprojektu.Wiemyoistnieniuconajmniejczterechtakich
systematyk,zktórychpierwszapochodzizokresufrankfurckiego,
drugazokresujenajskiego,adwiekolejnemoglibyśmyokreślić–za
omawiającymtwórczośćHeglaHeideggerem2–jakosystematykę
fenomenologicznąorazsystematykęencyklopedyczną.Tedwieosta-
tnieodróżniamiejsce,jakieHegelwyznaczafenomenologiiducha
wcałokształcieswojejfilozofii.
Wsystematycefenomenologicznej,którejumowneramyczasowe
moglibyśmyokreślićnalata1807–1812,fenomenologiaduchazaj-
mowałapodstawową,źródłowąpozycjęwobrębiesystemu,najaki
miałysięskładaćdwieczęści.Pierwszaczęśćnosiłapierwotnietytuł
SystemderWissenschaft.ErsterTeil.WissenschaftderErfahrungdes
Bewuβtseins[Systemnauki.Częśćpierwsza.Naukaodoświadczeniu
świadomości].Tytułtenzostałwkrótceprzeformułowanyna:System
derWissenschaft.ErsterTeil.WissenschaftderPhänomenologiedes
Geistes[Systemnauki.Częśćpierwsza.Fenomenologiaducha].Druga
częśćtakzaplanowanegosystemunigdyjednaknieujrzałaświatła
dziennego.ZamiasttegoHegelopublikowałdwatomydziełaznanego
podtytułemNaukalogiki:pierwszywlatach1812–1813,drugi
wroku1816.Logikaniewyczerpywaławszakżetreścizapowiadanej
drugiejczęścisystemu.Hegelzamierzałuzupełnićjąofilozofięrealną
obejmującąrozważaniaontologiczne(metaphysicageneralis)oraz
spekulatywnerozważaniaoduchu,kosmosieiBogu(metaphysica
specialis).Wwydanejnastępnie,wroku1817,Encyklopediifilozoficz-
nejznajdujemyrzeczywiście–idąceporozważaniachlogicznych–
rozwinięciefilozofiinatury(kosmologia)orazfilozofiiducha,którą
ówczesnatradycjafilozoficznazaliczyłabydopsychologii,braknato-
miastrozważańztrzeciejwymienionejpowyżejdziedziny,amianowi-
cieteologiispekulatywnej.ZdaniemMartinaHeideggeraoryginalnym
pomysłemHeglabyłowówczaswłączenierozważańteologicznych
wobrębsamej–specyficznieprzezniegorozumianej–logiki3.Wtym
świetledrugaczęśćpierwotniezamierzonegosystemujawiłabysię
jakoczęśćzawierającarozważanialogiczno-teologiczne(jeślizawie-
2M.Heidegger,HegelsPhänomenologiedesGeistes,[w:]Gesamtausgabe,
VittorioKlostermann,Frankfurt/Main1997,Bd.32,s.11;polskiczytelnikznajdzie
ważneuwaginatentematw:Ś.F.Nowicki,Przedmowa,[w:]G.W.F.Hegel,
Encyklopedianaukfilozoficznych,tłum.Ś.F.Nowicki,PWN,Warszawa1990,
s.XI–XXI.
3Por..M.Heidegger,HegelsPhänomenologie...,s.4.
