Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEDMOWA
PrzedostatnijużtomwielkiegodziełaJanaDługosza,obejmującylata1445–1461istanowiącyczęść
jegoksięgiXII,przedstawiadlabadaczyszczególnywalor.DotyczynietylkoczasówDługoszowi
współczesnych,alełączysięnadtozjegowielkąaktywnościąprzyZbigniewieOleśnickim,biskupie
krakowskimikardynale(od1449r.).WprawdzierolaOleśnickiegojakopierwszejosobywpaństwie
dobiegłakresu,gdynatronpolskiwstąpiłw1447r.KazimierzJagiellończyk,pozostałonjednakmężem
stanupilnieobserwującymbiegwydarzeń,jeżelinawetniemógłnaniebezpośredniowpływać.Jan
Długoszjakojegokanclerz,zarządcadworuipowiernik,bliskoznimzwiązanyod1433r.,jemu
zawdzięczałnietylkoinspiracjędotwórczościhistoriograficznej,aleprzynimzdobyłiwiedzę,
idoświadczenie,którewytyczyłojegopolitycznyhoryzont.Natedoświadczenianałożyłysięrychłoinne,
niemniejważne,amożenawetważniejsze.PośmierciOleśnickiego(1455)Długoszsamwszedłnascenę
politycznąwkrólewskiejsłużbiedyplomatycznej,związanejztrzynastoletniąwojnąPolskizpaństwem
ZakonuKrzyżackiegowPrusach(1454–1466).Zeświadkawydarzeństałsięwpewnymzakresieich
aktorem.
SwojewielkiedziełotworzyłJanDługoszjużpośmierciZbigniewaOleśnickiego,odciążonyodwielu
obowiązków,azarazemwiernyjegoinspiracjomiwyraźnemuprzesłaniuopracowaniadziejówojczystych.
Zacząłodlat1410–1434,odpowiadającychksiędzeXIjegodzieła,zatemdoopracowaniaksięgiXII
przystąpił,mającugruntowanedoświadczeniehistoriografa,którepozwalałomuzwiększąostrością
iwnikliwościąpatrzećnawydarzeniawspółczesne.KsięgaXIIjestwięcwytworemnietylkotalentu,jakim
obdarzyłaDługoszaClio,aletakżedojrzałości,jakiejnabyłwewłasnympracowitym,nacechowanym
troskąosprawypubliczneżyciuiwewłasnymdoświadczeniunapolupisarstwahistorycznego.
Wyjaśnieniawymagaokoliczność,dlaczegoczęśćksięgiXII,obejmującąlata1435–1444,połączyliśmy
wjednymtomiezczęściąksięgiXI.Niechodziłotutylkooutrzymaniewmiaręjednakowejobjętości
poszczególnychtomów,alepodyktowanetobyłotradycjąrękopiśmiennąDługoszowegodzieła.Otóż
niektórerękopisykończyłysięnaroku1444:KodekswrocławskizBibliotekiOssolińskich(sygn.109),
