Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
15
któryznaturyswejjestbojaŹliwy,dostrzegawizolowaniuludzinajpewniej-
sząrękojmięwłasnegotrwaniaizazwyczajdokładawszelkichstarań,abyich
izolować[ł].DemokracjarozluŹniawięzispołeczne,alezacieśniawięzyna-
turalne.Zbliżaczłonkówrodziny,rozdzielającjednocześnieobywatelin(Ode-
mokracjiwAmeryce,księgaII,rozdz.VIII).Rodzina-społecznośćnaturalna,
modelaltruistycznegofiprzedsiębiorstwanorazpierwszaszkołaustanawiania
wolizbiorowejstajesiękluczemnietylkodoindywidualnegoszczęścia,ale
równieżdodobrapublicznego.Innymisłowy,firodzinanuklearnanbyłaczy
jesttyleżrzeczywistościąpewnegookresuhistorycznego,coprojekcjąokre-
ślonychideałówpolitycznychczywiedzyeksperckiej.Zcałąpewnościąjed-
nakniebyłamaterializacjąfiistotyrodzinyn,którawdalszymprocesieprze-
kształceńspołecznych,zwanychpostnowoczesnością,ulegarozbiciu.
Zadanienanowopytaniaorodzinęwymagakrytycznejrewizjiutartych
przekonań.Będęsięstaraładowieść,żetezaozmierzchurodzinyjestprostą
konsekwencjąprzyjęciazałożeniaozmierzchurodzinyorazefektemidealiza-
cjipewnejhistorycznejformyrodzinyjakojejuniwersalnejnormyczywręcz
istoty.Ogromnezasobywiedzyzgromadzonejwinnychdyscyplinachnauk
społecznychjużdzisiajpodważyłyniektórez,wydawałobysię,oczywistych
przeświadczeńodnośnierodziny.
Pierwszeznichodnosisiędoprzemian,jakimuległarodzinapodnaci-
skiemmodernizacji-nadewszystkourbanizacjiorazuprzemysłowienia.War-
topodkreślić,żeimpliciteprzyjmujesiętu,iżrodzinazmieniałasiępod
wpływemzmianwobecniejzewnętrznych,generowanychprzezprze-
kształceniagospodarkiczypowstawaniefabrycznegosystemupracy.Zakłada
siętuwięcbiernośćipasywnośćrodziny,przekształcającejsiępodnaciskiem
zewnętrznychokoliczności.Wartojednakuświadomićsobie,żezmianygo-
spodarczeniedokonująsięsame:dokonująichcisamiludzie,którzyzakłada-
jąrodziny,majądzieci,podtrzymująwięzizkrewnymi,poszukującmożliwo-
ścipoprawysytuacjimaterialnejmigrujądomiastlubwręcznainnykonty-
nentitp.Rozwójkapitalizmumożnawrównymstopniuprzypisaćfiduchowi
protestantyzmuniendogennymczynnikommakroekonomicznym,coaktyw-
nościniedziedziczącychsynówszlacheckich,poszukującychdlasiebienowych
możliwościekspansjiekonomicznej,potomiędzyinnymi,żebyzałożyćro-
dzinę(HajnalJ.:1965).Zdaniemhistoryków,rodzinanieprzystosowujesię
więcpasywniedozmianwotoczeniu:jestaktywnymaktoremowezmiany
współkreującym.Oznaczato,żejednozkluczowychzałożeńsocjologicznego
paradygmatumyśleniaorodziniepowinnoulecrewizji.
