Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Małżeństwo-rodzinawwymiarzespołecznym
17
takdługo,ażnieosiągnąonesamodzielnościzawodowejanawetdłużej.Słuszna
stajesięwięcteza,żedziśrodzinaistniejedladziecka,którestajesięcelemisen-
semżyciarodzicielskiego[Adamski,2002:167].
Przejściedemograficzneakwestiespołeczne
Wciąguostatnichdwustulatzaobserwowanonaświeciezmianytypurepro-
dukcjiludnościztradycyjnegonanowoczesny,imechanizmureprodukcjilud-
nościzwymuszonegonaspontaniczny.Zjawiskotakiezwanejestprzejściem
demograficznym,którepoleganaradykalnymobniżeniusięwspółczynnikauro-
dzeńiwspółczynnikazgonów,czemupoczątkowotowarzyszysystematyczny
wzrostwspółczynnikaprzyrostunaturalnegoludności,anastępniejegosystema-
tycznyspadek.Przezokresodkilkudziesięciudostukilkudziesięciulatnastępu-
jekilkakrotnepowiększeniesięliczbyludności.Tradycyjnysposóbodtwarzania
liczbyludności(wysokiewartościmiarrozrodczościiumieralnościorazniesta-
bilnyprzyrostnaturalny)zostajezastąpionynowoczesnymsposobem,ozupełnie
odmiennychcechach.Przyrostnaturalnyludnościjestbliskizerazarównoprzed
jakipoprzejściudemograficznym,natomiastrozrodczośćiumieralnośćkształ-
tująsięodwrotnie[Balicki,Frątczak,Nam,2003:50-55].
Przejściedemograficznemożemytakżetraktowaćjakozastąpienietradycyj-
nejreprodukcjiludnościreprodukcyjnościąnowoczesną.Tradycyjnareproduk-
cjaludności,abyzapewnićdodatnieczychociażzerowetempowzrostuliczby
ludności,wymagabardzowysokiejrozrodczościzewzględunadużeprawdopo-
dobieństwozgonuwkażdejfazieżycialudzkiego.Takąsamąliczbęludnościito
samotempomożnateżzrealizowaćprzyniskiejrozrodczości,aleprzyznacz-
nymzmniejszeniuumieralności.Stosunkowoniewielkieryzykozgonu,zwłasz-
czawmłodymczyśrednimwieku,dajewiększościludziszansęnauczestnicze-
niewewszystkichetapachżyciaistwarzamożliwośćposiadaniapotomstwa
większościżyjących[Balicki,Frątczak,Nam,2003:126].
Zastąpienietradycyjnejreprodukcjiludnościreprodukcjąnowoczesnąjest
najważniejszącechąprzejściademograficznego.Zmianatakamajednakdalsze
konsekwencje,polegającenagłębokichprzeobrażeniachwewszystkichzjawi-
skachdemograficznych.Zmieniasięprzedewszystkimstrukturaludnościwedług
wieku.Społeczeństwasięstarzeją,cooznaczazdecydowanywzrostliczbyludzi
starychprzyrównoczesnymzmniejszaniusięudziałudzieciwcałejpopulacji.
Zmniejszasięwięcdzietność,awydłużaprzeciętnetrwanieżyciaiwyrównują
sięliczboweproporcjemiędzyposzczególnymigeneracjami[Balicki,Frątczak,
Nam,2003:128].
