Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
CzęśćI.Społecznywymiarrodziny
Wzdecydowanejwiększościpopulacjiprzejściedemograficznerozpoczęło
sięodzmianumieralności,polegającychnazmniejszaniusięnatężeniazgonów.
Związanetobyłozeliminacją„katastrofumieralności”,rozwojemmedycyny
ilepszejprofilaktycezdrowotnej.Zaspadkiemumieralnościpojawiłsiębardzo
szybkospadekrozrodczości.Początkowojegoźródłembyływyłączniezmiany
wzorcamałżeństwa(opóźnieniewiekuzawieraniapierwszegozwiązkumałżeń-
skiego,wzrostpowszechnościcelibatu),anastępnieregulacjaurodzeń.Wyni-
kiemspadkurozrodczościwstosunkudospadkuumieralnościbyłoprzejściowe
podwyższeniesięprzyrostunaturalnego[Balicki,Frątczak,Nam,2003:130].
Istotnymzjawiskiemprzejściademograficznegojesttakżestarzeniesięlud-
ności.Dlaprocesustarzeniapodstawoweznaczeniemaobniżenierozrodczości,
cowpływanazmniejszaniesięliczbyludności,zwłaszczanajmłodszychroczni-
ków.Spadekumieralnościodnosisięzarównodoosóbstarszych(zwiększasię
szansadożyciawiekustarczego,cowperspektywiepowiększaliczebnośćrocz-
nikównajstarszych)jakidonajmłodszychdzieci,stwarzającimmożliwość
przejściawszystkichfazżycia[Balicki,Frątczak,Nam,2003:130].
Naprocesstarzeniasiępolskiegospołeczeństwamawpływzmniejszającasię
liczbaurodzeń,przesuwaniesięwyżówiniżówdemograficznych,atakżeko-
rzystnezmianywpoziomieumieralności,przystałymwzrościeliczbyosóbwwieku
poprodukcyjnym.Kiedyznaczniewzrastaliczbaosóbwwiekupoprodukcyjnym,
topokoleniedziadkówbędziebardziejliczneodpokoleniawnuków.Jeśliniezo-
stanąpodjęteżadnedziałaniamającenaceluodwrócenietejniekorzystnejten-
dencji,konsekwencjetakiegostanumogąbyćrównieżnegatywnedlakształto-
waniasięwięzispołecznych,aprzedewszystkimwięzimiędzypokoleniowych.
Międzypokoleniowetransferyekonomiczne
Wobecnychczasachistniejewieleprzesłanekświadczącychotym,żemię-
dzyprocesemstarzeniasięludnościasprawiedliwościąmiędzypokoleniowąwy-
stępująróżnezależności.Problemrównościmiędzypokoleniowejdotyczytrzech
podstawowychpłaszczyzn.Pierwszadotyczyrozdysponowaniawdanymmo-
mencieśrodkówpublicznychmiędzymłodychistarychobywateli.Druga,torów-
netraktowaniekolejnychgeneracji.Ważnejesttuzabezpieczenieprawemerytal-
nychprzyszłymświadczeniobiorcom,takabybyłyoneekwiwalentnedo
świadczeńobecnychemerytów.Wtrzeciejpłaszczyźnienajważniejszejestuzy-
skanieodkażdejkolejnejgeneracjiodpowiedniegowkładudowspólnegofun-
duszu[Szukalski,2002a:12].
