Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
MarekPiechota
posiadanieziemi”3.UzasadniającwybórpierwszegozdaniaAnnyKareniny
jakodrugiegomottategoszkicu,wypadasiępodzielićhistorycznoliterackim
banałem,podstawowąprawdąobadaniachliteratury:gdyzadajemysobie
pytanieoaspektrodzinnywobecksiążkijużprzeczytanej,wpierwszej
chwilizdecydowaniełatwiejnamwysnućrefleksjęotym,czegobrakuje
wtymdziele,np.wPanuTadeuszuspostrzegamyzpewnościądotkliwy
dlafabułybrakkobiet(iniejesteśmywtejopinii,bynajmniej,oryginalni
4
),
brakpełnychrodzin(wzasadziepozaPodkomorzostwem),brakrelacji
matka—dziecko,idopierodobrzepostawionyproblembadawczy,tytuł
(iprogram)sesjinaukowej,względnieinteresującozasygnalizowanenachy-
lenieinterpretacyjnekompletupodręcznikówszkolnych
5
pozwalająnamna
ponowną,ukierunkowanąlekturęiinterpretację(niejakozmuszająnasdo
niej).Wskazanaturodzinnaniepełność,fragmentarycznośćjestoczywi-
ścietylkojednymzwieluaspektówznacznieobszerniejszejproblematyki
dokonańizaniechańwtwórczościMickiewicza;jakbowiemsłuszniepisze
EwaGraczyk:
WżyciuiwpoezjiautoraDziadówpojawiasięciągłakoegzystencja,
atakżenastępowanieposobiefazmówieniaimilczenia,wypowiedzi
iczynu,działaniaiekspresji.Równieżwspółwystępowaniejakgdybyle-
targuinagłychgwałtownychwybuchówenergii.Wewnętrznastruktura
tekstówmapodobnewłaściwości:dramatyczniezderzazesobąwypo-
wiedźiostre,występującewniejluki,szczególneDplamy”milczenia.To
milczenie,brak,jestprzytymczymśnieprzypadkowym,mającymswo-
3A.Witkowska:Składzasad.W:J.M.Rymkiewicz,D.Siwicka,A.Witkow-
ska,M.Zielińska:Mickiewicz.Encyklopedia.Warszawa2001,s.495.
4CyprianNorwidwliściedoJózefaIgnacegoKraszewskiego(zParyża,ok.15maja
1866)pisałironicznieoniedostatkacharcypoematu:
D[ś]Zapewne,żeukochanyOjczystyPoematNarodowyPanTadeusztojest
poematnarodowy,wktórymjedynafiguraseriojestŻYDśZresztąawanturniki,
safanduły,facecjoniści,gawędziarzeikobietnarodowychdwie:
1.jedna—Telimena:metresa-moskiewska,
2.druga—Zosia:pensjonarka.
Zapewne,żepoematówarcynarodowy,wktórymjedzą,piją,grzybyzbierają
iczekają,ażFrancuziprzyjdązrobićimOjczyznęśzapewne,żetojestar-
cydzieło:amianowicieteżprzezsztukęiwyższepejzażeodnajczarowniejszychpłócien
Ruisdaela!”.
(C.Norwid:Pismawszystkie.Zebrał,tekstustalił,wstępemiuwagamikrytycznymi
opatrzyłJ.W.Gomulicki.T.9:Listy1862—1872.Warszawa1971,s.223).
5NiektórezrozwijanychtudalejzagadnieńzasygnalizowałemjużwszkicuRela-
cjerodzinnew„KonradzieWallenrodzie”.W:RodzinnaEuropa.Podręcznikdokształcenia
kulturowo-literackiegoorazjęzykowegodlaklasyIIliceumogólnokształcącego,liceumprofi-
lowanego,technikum(zakrespodstawowyirozszerzony).Cykl3:Zdziejówkulturyrycerskiej
isarmackiej.Red.J.Ryba.Goleszów2004,s.71—75.
