Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Portretywspółczesnychrodzinzkryzysemspołecznymwtle
15
Strukturarodzinyjestdefiniowanajakospecyficznydlaniejzbiór(system)re-
gułokreślającychwewnętrznewzoryinterakcji,którepodejmowaneprzezczłon-
kówrodzinywrozmaitychkonfiguracjach(Tyszka,Wachowiak,1997).Wreakcjina
ustawicznezmianyzarównosytuacjizewnętrznych(wymuszanychprzezróżnorakie
układyspołeczneizjawiskakulturowe),jakizachodzącychwewnątrzrodziny,jej
strukturamusibyćzdolnadoelastycznegodokonywaniamodyfikacjiwobrębie
obowiązującegoukładuwzględniestałychregułiuniwersalnychzasaddotyczących
organizacjirodziny.Musiteżwykazywaćaktywnośćwzakresienabywaniaumie-
jętnościwytwarzanianowychwzorówinterakcji(deBarbaro,1994;Ryś,2001).
Zmianywstrukturzerodzinymogązachodzićwtrzechpowiązanychzesobąukła-
dach:przestrzennym(substrukturywyodrębniającesięzeskładuosobowegolicz-
baczłonkówrodziny);rólipozycjispołecznych;więziwewnętrznychizewnętrznych
(wynikającychzudziałurodzinywstrukturzespołecznejorazinterakcjizachodzą-
cychwjejobrębie).Biorącpoduwagępowyższewyodrębnienia,należypodkreślić,
żewwymiarzestrukturalnymkreowanewrodziniewzorywzajemnychinterakcji
jakocechykonstytutywnewięziwspólnotowych,rodzącychsięwintymnymkontek-
ściebezpośrednichrelacjimiędzyosobniczych.
Dążenierodzinydoutrzymaniastałejstruktury(rodzinnatożsamość)oraz
jejzmianyjakoreakcjenapojawianiesięnowychokolicznościzewnętrznychto
dwaskomplikowaneprocesyijednocześniedwiezasadniczewłaściwościrodziny.
Źródłemtegomariażujestrozwójrodzinywczasie,wtrakciektóregoprzechodzi
onawieletypowychdlajejrozwojuokresówadaptacyjnych,wynikającychzpoja-
wieniasięnowychsytuacji(kryzysówrozwojowych)lubteżwydarzeńnieoczeki-
wanych,nietypowych,nagłychitraumatycznych(deBarbaro,1994;Drożdżowicz,
1994).
Wukładzieinterakcjiwewnątrzrodzinnychmożnaodnaleźćdwawzoryzacho-
wańopisanychprzezG.Baetsona(1996).Pierwszywzórnazwałonsymetrycznym
(tzw.pozytywnesprzężeniezwrotnemogącegenerowaćzmiany),któregoistota
tkwiwprezentowaniuzachowaniawzmagającegozachowaniepartnerainterakcji
(np.rywalizacja).Drugiwzórdotyczyzachowańkomplementarnych(uzupełnia-
jących),opisywanychjakotzw.negatywnesprzężeniezwrotne,przeciwdziałające
dewiacjiistabilizujące(utrzymujące)homeostazę.Obarodzajezachowańmogą
prowadzićdozniszczeniasystemu,jeżeliprzekrocząwartościgranicznewarun-
kówjegozmienności,aleprzeciwdziałatemuinnajegocecha,amianowicieten-
dencjadoprzetrwania.Wsytuacjizagrożeniawartościgranicznej,wobrębiesy-
stemurodzinnegomogąwystąpićdwarodzajedziałańobronnych,prowadzących
dozmianwarunkującychprzetrwanierodziny.Pierwszedziałaniepoleganadąże-
niudosamostabilizacjisystemu(morfostaza),czylipodejmowaniuprzezrodzinę
działańkorygującychwceluosiągnięciarównowagistrukturalnejifunkcjonalnej
(występująwówczasnaprzemiennieobatypyzachowań).Wefekcietejaktywności
strukturasystemuzostajeuporządkowana,azasadniczewymiaryfunkcjonowania