Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
(M.V
.Misko)jakopierwszyuznał,,postępowość”odrodzeniaRzeczypospolitej
w1918r.Autorkaprzedstawiadalszelosyzmieniającychsięinterpretacjiokre-
sumiędzywojennegowodniesieniudoPolski.Największezmianyinterpretacyj-
newhistoriografiisowieckiejirosyjskiejnastąpiłyniewątpliwiewokresierzą-
dówMichaiłaGorbaczowaiwprowadzanychprzezeń,,pierestrojki”i,,głasno-
sti”.Przypomnianezostałypracerosyjsko-polskiejKomisjiJ.Maciszewskiego
iG.L.Smirnowa,atakżedziałalnośćM.Wołosa,jakoprzedstawicielaPANiszefa
StacjiPolskiejPANwMoskwie.Artykułstanowipodsumowanieowychprzemian
interpretacyjnych,takżewoparciuowłasnedoświadczeniaautorki.
TekstSwietłanyMichajłownyFalkowiczpoświęconyzostałpamięcihistorycz-
nejPolakówjakoczynnikaformowaniasamoświadomościpatriotycznejwwal-
ceoodrodzeniepaństwowości(Историческаяпамятьполяковкакфактор
формированияпатриотическогосамосознаниявборьбезавосстановление
национальнойгосударственности).Autorkapodkreśliła,żerok1918byłnaj-
ważniejszymdlaPolakówwXXstuleciu,aprzechowywanaprzeznichpamięć
historycznastałasiępodstawąuchronieniatożsamościnarodowejwtrudnym
okresiezaborów.Naszerokimtlelegendimitównarodowych(poczynającod
mitycznegoLecha)ukazanezostałygłównezrębypolskiejpamięcihistorycz-
nej.Autorkaprzypominahistorycznąinterpretacjęrolidynastiipiastowskiejod
PiastaZiemowita,MieszkaiBolesławaChrobrego,pokolejnychwładcówm.in.
KazimierzaIIIWielkiego.Przypomnianesąnajważniejszemomentydziejówjak
utworzenieAkademiiKrakowskiej,dorobekpierwszychpolskichhistoriografów:
JanaDługosza,MaciejaMiechowity,MarcinaKromeraiMaciejaStryjkowskiego.
Kolejnewybitnepostacieobecnewtymkanonietodynastiajagiellońska,Stefan
BatoryidynastiaWazów,atakżewielcywodzowie,jakŻółkiewski,Chodkiewicz,
Sobieski.DlaokresuporozbiorachwymienionesąpostacieTadeuszaKościuszki,
JózefaPoniatowskiegoiHenrykaDąbrowskiego,aletakżeuczonychimyślicieli:
StanisławaStaszica,HugonaKołłątaja,MaurycegoMochnackiegoiinnych.Tekst
zamykająrozważaniaoprzyczynachupadkuIRzeczypospolitej,wkontekście
uchwaleniaKonstytucji3Maja,orazgłównychpostaciwiekudziewiętnastego,
któreweszłydokanonu,,wielkichPolaków”naczelezewspominanymjużTade-
uszemKościuszką.
StudiumAlbinyFiodorownyNoskowejskoncentrowanejestnaroku1956iroli
KościołarzymskokatolickiegowPolscetegookresu(Kryzys1956rokuwPolsce
orazKościółrzymskokatolicki).Kościółkatolickizawszeodgrywałważnąrolę
wżyciunaroduipaństwapolskiego,akatolicyzmjakopodstawaświatopoglądu
byłinadaljestjednązgłównychmentalnychstrukturpolskiegocharakterunarodo-
wego.Dlategozbadaniezwiązkówpaństwa(PolskiejRzeczpospolitejLudowej),
społeczeństwaikościołakatolickiegowprzełomowychlatach40.i50.XXwieku
maistotneznaczenienaukoweijestprzedmiotemtegoartykułu.Wpolityceko-
ścielnejwładzPRLczasówstalinizmuniemożnaniezauważyćistnieniadwóch
tendencji.Zjednejstrony,wszystkiedziałaniawładzakierowałanazmniejszenie
35
