Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
I.Doświadczeniepierwszejwojnyświatowej
Niedajmysięzwieść.Niejesttowierszotęsknociezaopusz-
czonąojczyzną.Ajeślinawet,toowaojczyznaniejawisiętujako
uświęconypamięciąpoetyRajUtracony.TonieLitwazinwokacji
PanaTadeusza,wzniosłyiwyidealizowanypomnikminionegoczasu.
Utrataojczyznyniedokonałasiętuteżzasprawąhistorii,czyjakiegoś
tragicznegozdarzeniawżyciupoety.Dokonałasięonajużznacznie
wcześniej,bojużusamychźródełtejpoezji.Poznanietostajesię
udziałempoety,kiedywiedzionypragnieniempoznaniaswegolosu
udajesięwswojejwyobraźniwpodróżnaciernistednolitewskiego
jeziora.Iwtedyozmroku,wlustrzanejpowierzchniowegojezio-
ra,dostrzeganaglenapawającygoprzerażeniemblaskswegożycia.
Sprawyprzeszłeiprzyszłe.
Ojczyznąniejestwtymwierszutylkokrajnarodu,zktórym
poetasięutożsamiaiktórypostulatachniewolizgórąpróbuje
rozpaczliwie,iczęstonieudolnie,wmorzuspołecznejniesprawiedli-
wościirozsadzającychgonarodowościowychkonfliktów,odbudo-
waćwłasnąpaństwowość.NiejestniąnawettylkoHmałaojczyzna”,
rodzinnykrajlatdziecinnych,którypoetaopuszcza.Jestniąprzede
wszystkimojczyzna-ziemiadoświadczananiczymmrocznejezioro
pełnecierni,naktóregodnieprzeglądasięilśnicałaprzyszłość
poety.Toziemskaojczyzna,obejmującasobątedwiepoprzednie,
októrejpamięćraniizktórązwiązekzawierasiępoprzezbólilęk.
Związek,którysięprzeklinaiczasaminawetchciałobysięgozerwać,
alejesttoniemożliwe.Bojesttoojczyzna,któranaswybrałaanie
myją.Ojczyzna-fatumlosupoety,odktórejniesposóbsięuwolnić.
Tylkoteżwjejświetlezyskujesenspisaniewierszy,którejestjej
poświadczeniem.
Wwierszutympojęcieojczyznynaroduipaństwa,pojęcieojczy-
znyjakorodzinnegokrajulatdziecinnych,splotłosięzpojęciem
ojczyzny-ziemi,którąpoetazamieszkujeiwktórejzapisanezostało
jegoprzeznaczenie.Toostatniepojęciemawymiarmetafizyczny,
zawierającwsobiewszystkiepozostałe.Wkońcuzwiązekzmałą
ojczyznąizojczyzną-narodem/państwemjestnieodłącznączęścią
ziemskiegolosuczłowieka.
Dlategoopuszczenieprzezpoetęnazawszekrajunarodzinidzie-
ciństwajestrównoznacznezutratąprzezniegomiejscaduchowego
zakorzenieniaiwystawieniagonalos,któryzostałmuprzepisany
wciernistymlitewskimjeziorze,wojczyźnie-ziemi.Toutrataojczyzny
wsensiemetafizycznym,nieontycznym.
