Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JanuszSkodlarski
24
codzienności”.ChrześcijaninpowiniengłosićczystąEwangelięisprawo-
waćsakramenty,takjakzostałyoneustanowioneprzezChrystusa,bez
ludzkichdodatków.Ponadtopowinienżyćipracowaćzgodnieznauką
Zbawiciela.Kalwinstworzyłsurową,rygorystycznąetykę(potępienieza-
baw,tańców,gierhazardowych)480
Reformęchrystianizmuujmowałwkategoriachspołeczno-prawnych
imoralnych.Kalwinizmskłaniałdorygorystycznegoprzestrzegania
Ewangelii,zgodniezjejwykładniąmoralną.Wpierwszejfazieprzybrał
jaskraweformy,zwłaszczawpostacisurowychobyczajów.Chodziło
owydobyciezchrystianizmu,poprzezwychowanie,podstawowychza-
sadmoralności.Kalwinizmzbudowałwtensposóbpodwalinypurytań-
sko-mieszczańskiejetyki490
Szczególneznaczeniedlaspołeczeństwamiałjegosystemzasadspo-
łeczno-ekonomicznych.Kalwinnakazywałswoimwyznawcompracę
iaktywnedziałanie.Głosiłtezę,żekażdypowiniendobrzeistarannie
wykonywaćto,comuBógwyznaczył,zgodniezeswoimpowołaniem,
czylito,naczymsięzna.Kościółkalwińskiuświęcałpracę,wynoszącjąna
piedestałwszelkichcnót.Wielubadaczyuważa,żereformatorgenewski
jestjednymzprekursorównowożytnejnaukiekonomii,ajednocześnie
jednymzprekursorówkapitalizmu500
KalwinzorganizowałgminęewangelickąwGenewie,wktórejcałe
życieobywatelizostałopodporządkowanepaństwuiKościołowi.Wy-
chodzączzałożenia,żewszelkawładzapochodziodBoga,sformułował
praktycznywniosek,iżKościółpowinienstaćprzedpaństwem.Kalwin
stworzyłsprawnąorganizacjępolityczną,religijnąigospodarczą.Byłnie
tylkoteologiem,leczprzedewszystkimmężemstanu,prawnikiemiad-
ministratorem.Umierającw1564r.,zostawiłswójKościółjakoniewątpli-
wienajsilniejszyinajbardziejprężnyzewszystkichKościołówprotestanc-
kich510
Kościółanglikański
PoczątkowowAngliiścierałysiętendencjeluterańskiezkalwiński-
mi.Społeczeństwuorazśrodowiskomuniwersyteckimbyłabliższamiesz-
czańsko-purytańskaideologiaKalwina.PostępreformacjiwAngliiprzy-
48M.Weber,op.cit.,s.258.
49Zarysdziejówreligii,red.J.Keller,W.Kotański,W.Tyloch,Warszawa1986,s.725.
50H.Tüchle,C.A.Bouman,op.cit.,s.78.
51Z.Wójcik,op.cit.,s.199–200.
