Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
Wpływmyślisamorządowejnarozwój
samorządukorporacyjnego
1.1.EwolucjapojęciasamorząduterytorialnegowXIXiXXwieku
Rozważającistotęsamorządunależynajpierwsięgnąćdogenezysamegopoję-
cia,któreporazpierwszypojawiłosięwliteraturzeniemieckiejzasprawąJohanna
AugustaSchlettweinaw1779r.wpublikacjipt.HGrundfestederStaatenoderder
politischenÖkonomie”przybierającpostaćHSelbstverwaltung“1.Pojęciesamorządu
powstałopodwpływemdoktrynyfizjokratyzmu,wszczególnościAnne’aRoberta
JacquesaTurgota,któryzideipolitycznegowspółdziałaniamieszkańcówwypro-
wadziłpodstawędowykonywaniasprawpublicznychprzezczłonkówspołeczności
lokalnejorazponoszeniazanieodpowiedzialności2.
Wramachdoktrynyfizjokratyzmumożnawskazaćrównieżnadrugąkoncepcję
genezypojęciasamorządu.Podjejwpływemsamorządrozumianojakoformęgospo-
darowaniajednostek,którazautarkicznejwspólnotyprzekształciłasięwewspólnotę
kooperacji.Odejścieodwłasnejdziałalnościnarzeczwymianyzinnymijednostkami
zaowocowałopotrzebąwykształceniaodpowiedniejorganizacjiisposobuzarzą-
dzaniaswoimisprawami.Podsumowującmożnastwierdzić,żepojęciesamorządu
zostałowprowadzoneprzezfizjokratówdlawyodrębnieniaróżnicywmerkantyli-
stycznejformiegospodarowania.Oilemerkantyliścidążylidoautarkicznejformy
gospodarowania,wktórejpodstawąbogactwabyłeksport,otylefizjokracidążylinie
tylkodocyrkulacjiproduktami,aleprzedewszystkimdoichprodukcji3.Wpublikacji
Schlettweinasamorządtraktowanybyłjakoformaorganizacji.
DopierostolatpóźniejnaetymologiętegoterminuzwróciłuwagęGeorgJelli-
nek,którystwierdził,żepojęcieHSelbstverwaltung”pochodzioddwóchsłówHselb-
1J.A.Schlettwein,GrundfestederStaatenoderderpolitischenÖkonomie,Giessen1779,s.587.
2U.Scheuner,GrundbegriffederSelbstverwaltung,w:HandbuchderkommunalenWissenschaft
undPraxis,Grundlagen,red.G.Püttner,t.1,Berlin–Heidelberg–NewYork1981,wyd.2,s.7;
H.-C.,vonUnruh,Gemeinderecht,w:BesonderesVerwaltungsrecht,red.I.vonMünch,Berlin–New
York1979,wyd.5,s.97.
3J.A.Schlettwein,GrundfestederStaaten…,op.cit.,s.587.
