Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Antropopresjaśrodowiskowo-przyrodniczaodzaraniadziejów-początkirolnictwa
wszystkichprzedstawieńnaskalnychpochodzizepokiżelaza.Przykłademsztuki
zValCamonica(datowanejnalata2700-2400p.n.e.)jestpanelCapitellodeiDue
Pini(0,74×1,30m)zPaspardo,naktórymprzedstawionosymbolkoronysłonecznej,
5miedzianychsztyletów,kilkapoziomychlinii,2berłasztyletoweorazsylwetkę
jelenia(Gąssowski2008;Rozwadowski2009).
4.1.5.Megalityzmeuropejski
WpierwszejpołowieVtysiącleciap.n.e.naobszarachEuropyZachodniej
zaczynałykształtowaćsięzupełnienoweugrupowania,określaneogólniemianem
megalitycznych.Przejęłynazwęodspecyficznychbudowli,zwanychwliteraturze
przedmiotumegalitycznymibudowlamigrobowymi,zaśmiejscanasileniatychbu-
dowliokreślanesąjakopierwotnecentraarchitekturymegalitycznej.Początkowo
objęłyoneatlantyckiewybrzeżePółwyspuIberyjskiegoiFrancjiorazzapewnerów-
nieżWyspyBrytyjskie(zterenuBrytaniiznanychjestobecnieponad600długich
grobowców,uważanychzanajstarszezewszystkichtypówmegalitycznychobiektów
grobowych).Następnieideawznoszeniamonumentalnychgrobowcówmegalitycz-
nychszybkorozprzestrzeniłasię,wzdłużwybrzeżyMorzaPółnocnego,natereny
zachodniejczęścibasenuMorzaBałtyckiego,anapołudniutakżewrejonProwansji,
Akwitaniiiwyspśródziemnomorskich.
Przypróbieokreśleniagenezybudownictwamegalitycznegoprzywołuje
sięmiejscowespołeczności,częściowojeszczeniekiedyzbieracko-łowieckie,ale
będącejużpodwpływemróżnychpóźnowstęgowychugrupowań,gdziewtrady-
cjichowaniazmarłych,obokzwykłychgrobówjamowych-począwszyodokoło
4900/4800r.p.n.e.-pojawiłysiępochówkipolegającenaumieszczaniuzmarłych
wkamiennychskrzyniach.Pierwszemegalitycznebudowlegrobowe,jeszczebez
pełnejkamiennejkomory,wznoszononajczęściejnaplaniewydłużonegotrapezu.
JednąznajstarszychbudowlimegalitycznychwEuropiejestwczesnoneolityczny
grobowiecmegalityczny(kurhan)usytuowanynapółwyspieKernéléhen(region
Bretania,Francja),datowanynapierwsząpołowęVtysiąclecia.Ma74mdługości,
szerokośćod17,5m(nakońcuwschodnim)do29m(nakońcuzachodnim),ajego
wysokośćmaksymalnawynosiblisko9m.Całkowitąobjętośćszacujesięnaokoło
6500-7000m3.Dojegobudowyużytookoło13-14tys.tkamienia(diabazigranit).
Sątodośćmałebloki,jedyniesamekomorygrobowewzniesionozprawdziwie
megalitycznychgłazów.Wgrobowcuznajdujesię11komór,tych,któremożnana-
zwaćdolmenami,zdługimkorytarzem(Rzepecki2004;Kaczanowska,Kozłowski
2005).Odokoło4700/4600r.p.n.e.wielkie(do280mdługości)drewniano-ziemne
budowlegrobowewznoszonojużwpółnocnejiwschodniejFrancji(Kaczanowska,
Kozłowski2005).
Innąwczesnągrupęobiektówmegalitycznychstanowiądługiebezkomo-
rowegrobowcezterenuczęścifrancuskiegowybrzeżaatlantyckiegoodBretanii
73
