Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
J.Stefańczyk,B.Gołębiewska,J.Majewski
Rolnictwonaterenachcennychprzyrodniczo
Możnazatemstwierdzić,żezarównomerkantylizm,jakifizjokratyzmnie
podejmowałytematukoniecznościochronyśrodowiskalubograniczonościdóbr
przyrody.Zwracanojedynieuwagęnaistotęzasobównaturalnych,azwłaszcza
ziemiijejograniczonościwwymiarzegeograficznym.Dotychczasowetwierdzenia
wskazywałynanieograniczonąilośćsurowcówitraktowanojejakodobrawolne,
czyliwystępującewprzyrodziewpostacigotowejdokonsumpcji,bezograniczeń
wichzużyciu(naprzykładpowietrze).Zazwyczajtakiezasobyokreślasięmianem
niewyczerpywalnych(Prandecki9GajosiBuks92015).
Poglądyfizjokratów,atakżewcześniejszemyśliekonomiczneuznawanesą
zapodwalinySzkołyMyśliEkonomiiKlasycznej.DrugapołowaXVIIIwieku,
zasprawądziełaBadanianadnaturąiprzyczynamibogaceniasięnarodów
z1776rokuautorstwaAdamaSmitha(2015),topocząteknowegonurtuwekonomii.
Twórcyekonomiiklasycznejkontynuowalipoglądyoistotnościziemi,atakżejej
zdolnościdoprodukcjirolnejibyciaźródłemzasobównaturalnych(Moore,2005).
Ograniczonośćzasobówzostałazauważonaprzeztwórcówekonomiiklasycznej,
jednakjedynieproblememwynikającymztejograniczonościbyłyrosnącekoszty
pozyskiwaniazasobówiwzwiązkuztymkoniecznośćustaleniagranicyekspan-
sjigospodarczej(ScottiPearse,1992).Smithtraktowałśrodowiskoprzyrodnicze
wkategoriibarierydlawzrostugospodarczego.Uważał,żesytuacjagospodarcza
danegokrajuzależyodjegowyposażeniawglebęizasobynaturalnewporówna-
niudozasobówinnychnarodów.
Drugiprzedstawicielszkołyklasycznej-DavidRicardo-opublikowałtwier-
dzeniedotyczącezanikuwzrostugospodarczegowdługimokresiezpowodu
szybkiegoprzyrostuludności,wyczerpywaniasięzasobównaturalnych,azwłasz-
czaziemiiwzwiązkuztymmożliwościzahamowaniaakumulacjikapitału.
Dodatkowonapodstawieswoichobserwacjipodnosiłkwestiecorazwiększych
utrudnieńwdostępiedozasobów(Ricardo,1957;za:Halkos,2011).Wswoich
twierdzeniachRicardozgadzałsięzpoglądamiThomasaMalthusazawartymi
wteoriiludnościowej(PrawoLudności),(Miłaszewicz,2004).Malthustwierdził,
żeistniejeabsolutnagranicadostępnościzasobównaturalnych(Harris,2007),
aludnośćjestskłonnawyczerpaćwszystko,cooferujeprzyroda.Millzkoleiopie-
rającsięnaobserwacjachRicardo,MalthusaiSmitha,uznał,żeograniczoność
zasobównaturalnychpowodujezwiększanienakładupracyikapitałunajednostkę
produkcji(Mill,1959;za:Fiedor,2002).JakwskazująGórka,PoskrobkoiRadecki
(2001),Milljakopierwszypodniósłkwestięwalorówrekreacyjnych,estetycznych
ipsychologicznychśrodowiskanaturalnegojakoniezbędnegoelementudoprawi-
dłowegofunkcjonowaniaczłowieka.
Kolejnyprzedstawicielszkołyklasycznej-francuskiekonomistaJean-Baptiste
Say-sformułowałtwierdzenie,któregoskutki,zdaniemautorów,ponosimydo
dziś.Saydokonałpodziałuzasobównaturalnychnasurowceużyteczneoraz
