Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
.lesdanslalittératureeuropéenneł
Chaqueformedelibertinageestpunied’unemanièrerigoureusepourcom-
battrelaréductionpermanentedelapopulationtahitiennedcausedesguerres
etdesépidémies.
UnautreaspectnégatifdelaviedesTahitiens,c’estl’étatdeguerreper-
manent.C’estplutôtHobbes(bellumomniumcontraomnes;homohominilu-
pus)queRousseauquiexpliquedanssonDiscourssurl’originełquel’homme
natureloul’hommesauvagevit«sansguerre»(ROUSSEAU,1969:90).Dansle
Supplémentł,ilyal’idéed’uneguerrepermanentedesTahitiens,maisaussi
l’idéed’unecohérenceinterneparticulièrementforte.Carl’auteurprésenteles
Tahitienscommeuneseuleetmêmefamille,cequicorrespondd’ailleursparfai-
tementdlaconceptiondeRousseau:«L’îleentièreoffraitl’imaged’uneseule
famillenombreuse,dontchaquecabanereprésentaitlesdiversappartements
d’unedenosgrandesmaisons»(DIDEROT,1951:993).
Conclusion
LareprésentationlittérairedesTahitiensdansleVoyageautourdumonde
parlafrégateduRoiLaBoudeuseetlaflûteL’Étoile(1771)deLouisAntoine
deBougainvilleafondélesmythesdubonsauvagetahitienetdel’îledeTahiti
commeparadissurterreauXVIIIesiècle.Cequiévoqueévidemmentlemythe
dubonsauvageinitiéparMicheldeMontaigneetpopulariséparJean-Jacques
Rousseau.AprèslapublicationdurécitdevoyagedeBougainville,beaucoup
d’auteurseuropéensontcontribuépard’autresrécitsaudéveloppementdeces
deuxmythes,parexempleJamesCook,GeorgForsteretDenisDiderot.Ceder-
nierfaitexceptionparcequ’ildiscutelaquestiondelanaturehumaineenpartant
d’uneimagecritiquedelaconceptioncontemporainedubonsauvagedansson
SupplémentauvoyagedeBougainville(1772).Toutaulongdudiscoursfictif
d’unTahitien,lavisionédéniquedecetétatdenaturesevoitdeplusenplus
déstabiliséeparl’émergencedeplusieursaspectsnégatifs.Cequirésultedecet
entretien,c’estuneimageambivalentedesautochtonesinsulaires.Quantàla
naturehumaine,Diderotnefaitpasdedistinctionfondamentaleentrel’étatde
natureetl’étatdecivilisationcommeRousseaulefaitdl’avantagedel’homme
naturel.Ilproposeplutôtl’idéed’unedualitéessentielledel’homme,quinese-
raitpourluinilerésultatd’unecorruptiondel’hommenaturelnisonexistence
commebêtebrutequ’ilfaudraitciviliser.C’estaumoinscequiressortde«l’his-
toireabrégée»énoncéeparBàlafinduSupplément:
B1Voulez-voussavoirl’histoireabrégéedepresquetoutenotremisère?La
voici.Ilexistaitunhommenaturel;onaintroduitaudedansdecethommeun