Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odzSRSdoFederacjiRosyjskiej
29
TakpojmowanaprzebudowapozwalałaGorbaczowowinarozpoczęciereform,
któretraktowanebyłyprzeznbetonpartyjny”raczejjakozabiegideologiczny.Nikt
niebrałpoważniedeklaracjiwygłaszanychprzeznowegosekretarzageneralnego.
Spodziewanosięraczejpostawyprzywódcypaństwasowieckiego,podobnejdotych,
któreprzyjmowalijegopoprzednicy.Odwołaniesiędoleninowskiejkoncepcjibudo-
wysocjalizmudawałonadzieję,żefundamentypaństwaniezostanąwżadensposób
naruszone.Każdynowysekretarzgeneralnyprzeprowadzałtzw.nkaruzelękadrową”
,
obsadzającnajważniejszestanowiskawpaństwieswoimiludźmi-takiezachowanie
traktowanowkategoriachnormalności.Podobnienawoływaniedodemokratyzacji
życiaspołecznegobyłozabiegiemmieszczącymsięwpowyższejkategoriiiuzyskało
aprobatępartiikomunistycznej,KGBistruktursiłowych.
DecyzjaorozpoczęciureformwZwiązkuSowieckimzostałapodyktowanaprzede
wszystkimkoniecznością,wynikającązpogarszającejsięsytuacjiwewnętrznejpaństwa
(kryzysgospodarczy),jakipotrzebąodbudowyprestiżuZSRSnaareniemiędzynarodowej.
Przeobrażeniaterealizowanemiałybyćwmyślzałożeń(przyspieszeniewgospodarce,
nowemyśleniewpolitycezagranicznejijawnośćżyciaspołecznego)ogłoszonychprzez
Gorbaczowazarazpoobjęciuwładzy.Niedasięniezauważyć,iżwzorówdlapodejmo-
wanychzmianreformatorzyposzukiwaliwpierwszymrzędziewrozwiązaniachpaństw
Zachodu,którepodwielomawzględamiwyprzedziłyZwiązekSowiecki-szczególnie
wsferzegospodarczejczyprogramutzw.gwiezdnychwojen.TakżepozycjaZSRS,jako
partnerawstosunkachmiędzynarodowych,wymagałapodjęciazdecydowanychdziałań.
AdamBartnickitempo,skalęiżywiołowośćprzeobrażeńzachodzącychwZSRStłumaczy
dodatkowopodziwemdecydentówsowieckichdlarozwiązańekonomicznychZachodu.
Tozkoleiprowadzidokonstatacji,iżnreformatorzypoddalisięwspólnejiluzji,którą
możnaokreślićjakoideologicznąpróbęprzełamaniaimpasu”68.
ChociażGorbaczowniezostałwybranynaprzywódcępaństwasowieckiegojako
reformator,atylkojakokontynuatorpartyjnejtradycjiitwardejliniiJurijaAndropowa,
szybkookazałosię,żenietylkowierzyonwgłoszoneprzezsiebiehasłaprzebudowy,
alezaczynajewprowadzaćwżycie.Oczywiściedziałaniagensekaniestanowiłypre-
cyzyjnegoplanuprzeobrażeńpaństwaispołeczeństwa;byłychaotyczneiniedopre-
cyzowane,aconajważniejsze-wprowadzanepowierzchownieiniedokańczane.Na
skutkinietrzebabyłodługoczekać.Pierwszyetappieriestrojki(1985-1986)zakończył
siępogłębieniemchaosuekonomicznego,któregosymptomamibyłym.in.:znaczny
spadekwpływówdobudżetupaństwa(ok.10mlnrubli)orazwzrostniepokojów
społecznychnaskutekprowadzonejkampaniiantyalkoholowej;skokowezwiększenie
inwestycji,któreniedość,żenieprzyniosłyoczekiwanychskutków,tojeszczewy-
magaływciążnowychnakładówzestronypaństwa;niekontrolowanywzrostinflacji
wywołanyzmniejszeniemimportutowarówprzemysłowychczyteżgroźbazałamania
sięprodukcjiwogóle,będącanastępstwemrygorystycznegoprzestrzeganiajakości
wmyślgłoszonejkampaniipodnoszeniadyscyplinypracy.
68A.R.Bartnicki,op.cit.,s.103-104.
