Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odzSRSdoFederacjiRosyjskiej
33
siętrudnościzzaopatrzeniem.ZkoleiAleksandrPodriabinek,redaktornaczelnynie-
zależnejpublikacjinEkspress-Kronika”
,stanąłwjejobroniestwierdzając,że
Gorbaczowusatysfakcjonowałnieinteligencję,leczpseudouczonych.Prawdziwainteli-
gencjaimyślę,żecałespołeczeństwo,chcąwolności,anietylkookruchówspadających
zpańskiegostołuGorbaczowa78.
Ważnymargumentempodnoszonymzakoniecznościąwprowadzeniagłasnosti
byłachęćpokazaniabrakuciągłości,całkowitegozerwaniaerypieriestrojkizestarym
porządkiem.Towarzyszyłatemukampaniawzywającadowymazaniazpamięciprzy-
krychdoświadczeńzprzeszłościwimięnowejwspółpracyzreżimem.Takieposunięcie
ocenionezostałojakotaktycznezagranieoficjalnejpropagandy,któregocelembyła
reklamaodnowionejpartiikomunistycznejwśródspołeczeństwasowieckiego.
Ostatniąkwestią,naktórąnależyzwrócićuwagęprzyrozpatrywaniuprzyczyn
przebudowy,jestchęćprzypodobaniasięprzebywającympozagranicamipaństwa
dysydentom.W1969r.AleksandrSołżenicyn,żądającwprowadzeniawżyciegłasnosti,
takargumentowałjejpotrzebę:
Głasnost)szczeraizupełna,otopierwszywarunekdlazdrowegospołeczeństwa,wtym
równieżnaszego79.
Gorbaczow,czyniączadośćoczekiwaniomdesydentówznanychcałemuświatu,
wskazałnanowykierunekrozwojuZwiązkuSowieckiego.Wrazzdojściemdowładzy
rozpoczętobudowęnsocjalizmuzludzkątwarzą”nadrodzedemokratyzacjiisocjalizmu.
Rok1988stałsięcezurączasowądlatrzeciego,najbardziejbrzemiennegowskut-
kachetapuprzebudowypaństwasowieckiego.Decydencipolitycznipodjęliwówczas
decyzjęorozpoczęciuzmianwobrębiesamegoaparatuwładzy.Wrazztrwającąjuż
reformągospodarczą,wZwiązkuSowieckimrozpoczęłasięreformakonstytucyjna,
któraobejmowałatrzyetapy:tworzeniastrukturyinstytucjonalnej,procesujejroz-
wojuioczekiwanegorezultatu.WedługmodeluJonaElstera,badającegowzajemne
zależnościiantynomiepojawiającesięwprocesiereformpolitycznychigospodar-
czych,demokratycznereformyobejmowałyustanowieniekonstytucyjnegosystemu
prawobywatelskichirządówparlamentarnych.Tozkoleiprowadziłodonnormalnej”
demokratycznejrywalizacjipolitycznej,któraskutkowałaalokacjąwładzyiśrodków
materialnych.Rezultatemtegoprocesubyłobypokojowerozwiązywaniekonfliktów
społecznychipolitycznych80.
78F.Thom,op.cit.,s.33.
79Ibidem,s.173.
80J.Elster,WhenCommunismDissolves,nLondonReviewofBooks”t.12,1990,nr2,s.3-6,cyt.
za:C.Offe,Drogitransformacji,Doświadczeniawschodnioeuropejskieiwschodnioniemieckie,War-
szawa-Kraków1999,s.53-56,ZmieniającasięEuropa<89.
