Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Budowageologicznairzeźbaterenu
15
Wpodzialeadministracyjnymbadanyobszarpołożonyjestwobrębie
wschodniejczęściwojewództwaświętokrzyskiego.Zajmujegłównietrzy
powiaty:sandomierski,opatowskiiostrowiecki.Największymimiastami
WyżynySandomierskiejsą:OstrowiecŚwiętokrzyski,Sandomierz,Opatów,
OżaróworazZawichost,przyczymjedyniemiastoOpatówpołożonejest
wcałościnawyżynie.
1.2.
Budowageologicznairzeźbaterenu
ChcącwyróżnićjednostkętektonicznąPolski,doktórejprzynależyWy-
żynaSandomierska,należypamiętać,żepiętrowośćbudowygeologicznej
krajupowoduje,żeczytelnośćjednostekjestutrudniona.Niektóreodsła-
niająsięnapowierzchnitylkowefragmentach,aichrzeczywistyzasięgjest
dużowiększy(Mizerski,2014).Badanyterenmożnazaklasyfikowaćdome-
gajednostki–platformyzachodnioeuropejskiej(Żelaźniewicziin.,2011).
Fundamentwyżynytworzypołudniowo-wschodnieprzedłużenieutwo-
rówpaleozoicznychGórŚwiętokrzyskich.Obaregionycechujewystę-
powanietakichsamychdużychjednostektektonicznych:antyklinoriów
isynklinoriów(Czarnecki,1996).WedługLencewicza(1957)tonajbardziej
wyniesionyobszargórotworuhercyńskiego.Wwynikutegozjawiskadoszło
doerozjiskałpaleozoicznych(oddewonudopermu)imożliwegoodsłonię-
ciautworówkambru.Najlepszymprzykłademdowodzącymobecnościtych
najstarszychutworówześrodkowegokambrusąGóryPieprzowe.Świadczy
otymnietylkonaturalnycharakterodkrywki,alerównieżpowierzchnia,
jakązajmuje.SkałypaleozoicznestanowiąkrawędźdolinyWisłyrozpo-
ścierającąsięodwschodniejczęściSandomierzapogminęDwikozy.Skały
budująceGóryPieprzoweskładająsięgłówniezłupkówilastychoszarym
zabarwieniu.Sporadyczniewystępujątupiaskowcekwarcytowe,wapniste
izlepieńce,podlegająceczęstoprocesomniszczącym,takimjakwietrzenie
fizyczne(Alexandrowicz,1972).
Powierzchniawyżynyprzykrytajestosadamiczwartorzędowymi,głów-
nielessem.Wprzeciwieństwiedoutworówstarszychtworząonedużepo-
wierzchnie.Cechącharakterystycznąlessujestobecnośćfrakcjipyłowej
w60–70%,ośrednicyziaren0,02–0,1mm.Dodatkowoposiadajązdolność
gromadzeniadużejilościwody,dostępnejdlaroślinpodczaswegetacji.Za-
wierająniezbędnedlaroślinpierwiastkichemiczne,takiejak:wapń,ma-
