Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tycznegopaństwa,tojednakpopulizmnegatywnyocharakterzeprawi-
cowo-nacjonalistycznymwpływadestabilizująco(awręczdestrukcyjnie)
naprocesfunkcjonowaniademokracjiwPolsce.
***
AktualnymodeldyskursupolitycznegowPolscewpływajednoznaczne
negatywnienajakośćistabilnośćfunkcjonowaniademokracji.Oddala
możliwośćstałegokompromisupolitycznego,czylifunkcjonowania
wdemokracjizintegrowanej,przybliżanatomiastwizjękształtowaniasię
systemuhybrydowegoocharakterzeneoautorytarnym.Wcytowanymjuż
wywiadziezAndrzejemOlechowskimpadająnastępującesłowa:Odparu
mądrychWęgrówiCzechówusłyszałemalarmująceostrzeżeniaprzedfatum
EuropyCentralnej,gdzienacjonalizmiautorytaryzmprzezostatniestuleciabył
naturalnąkulturąpolityczną.IżełatwomożeEuropaŚrodkowadotegowró-
cić.Natotrzebabardzouważać.Przeszliśmyfenomenalnądrogę.Igdyktoś
mimówi,żedemokracjatojaktrawnikangielski,trzebatrzystalatuprawiać,
żebybyłzielony–tomudajęprzykładPolski.Aletonieznaczy,żetowszystko
niemożesięzawalićprzynawrocienacjonalizmu,obsesji,nieodpowiedzialnych
ludzi.Przypomnęjedynie,żerozmowatamiałamiejscew2013roku…Zale-
dwiekilkamiesięcypóźniejBogdanBorusewiczzauważył:Możenastąpić
zmęczeniestabilizacją.Wszyscybowiemuważają,żeto,cozyskaliśmy,zostało
uzyskanenaczasnieograniczony,nawieczność,więcpocosięinteresować
sprawamipublicznymi?Jaksięokażejużniedługopóźniej,przeczucienie
myliłoówczesnegoMarszałkaSenatu-zmęczeniestabilizacjąistotnieprzy-
szło.Dziś,kilkalatpotychrozmowach,kiedynanaszychoczachpowstaje
CzwartaRzeczpospolita,zastanawiamsię-trochęwimieniunaszychRoz-
mówców-czywartobyłobudowaćTrzecią?Sądzęjednak,żeżadenznich
niepodzieliłbymoichwątpliwości.JerzyBuzekodpowiedziałbyprzypusz-
czalnietaksamo,jakpodsumowałpytanieoryzykopolitycznepodjętewraz
zprogramemczterechwielkichreform.-Ludziez„Solidarności”wczasie
stanuwojennegoryzykowalizdrowie,wolnośćosobistą,żebyzademonstrować
niezgodęnasytuacjęwkraju.Trudnowięc,żebyjużniezagrożeniosobiście,ale
działającwimięracjistanu,niepodjęliryzyka.Bezryzykawstaniewojennym,
ponoszonegoprzeztysiącePolaków,którzydemonstrowaliswojąniezależność
iwolęzmianysytuacji,nieudałbynamsięrok1989–możenieudałbysięcałej
EuropieŚrodkowo-Wschodniej.
11
