Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
BogumiłGrott
inżynierówduszludzkichmiałaodtądsterowaćpolskimiumysłami.Jejsukcesybrałysię
nietylkostąd,żestałzanimiwielkiaparatrepresjiiindoktrynacji,lecztakżeiztegopo-
wodu,żeudałoimsięskuteczniedokooptowaćpewnąliczbęprzedstawicielistarejelity,
jeszczeprzedwojennej[...].Wefekcieszerokakoalicjapiewcówsocjalizmu,jakaukonsty-
tuowałaelitęwpierwszymokresiekomunizmu,przejęłafaktycznąwładzęnadschematami
myślowymipolskiejinteligencjiitonawielelat.[...]
Totagrupaorazjejuczniowie,akoliciisprzymierzeńcypobłogosławilikomunizm,na-
stępniehumanizowanieorazrewidowaniekomunizmu,apóźniejjeszczeodchodzenieod
niego,bywkońcuskodyfikowaćprawidłoweinieprawidłowesposobybudowaniaPolski
niepodległej.[...]
Opanowanieprzezjednąformacjęschematówmyślowychstanowiło-wporównaniu
zokresemwcześniejszym-potężneprzesuniecienalewo.Zasadniczakorektategoprzesu-
nięcianiemiałajużnigdynastąpić(Legutko2008:115-116).
JednązgłównychcechformacjiludzkiejcharakteryzowanejnietylkoprzezLe-
gutkę,aleiprzezcytowanegowcześniejUrbankowskiegoorazinnychautorów,była
ijestnadalniechęć,aczasemiwyraźnawrogośćdokultywowaniatożsamościnaro-
dowejigrubynalotkosmopolityzmu,cowpołączeniuzespołecznągenealogiąwielu
przedstawicielinowychelitoznaczaniechęćdodawnejPolski,azarazemipewnepo-
czucieniepełnowartościowościwstosunkudoZachodu.Wyrażasiętoczęstonp.nie-
kończącymisięobawamiowizerunekPolski(iPolaków)woczachZachodu.Dlatego
też,corównieżsłuszniezauważaLegutko,noweelitypatrząnaświatprzezokulary
obcychinterpretacji,intelektualnieczęstojałowychimałooryginalnychorazniejed-
nokrotnienieprzystającychdopolskichsytuacji.Krakowskifilozofpisze:
Tylkonielicznipróbowalistworzyćwłasnykluczinterpretacyjnywspółczesnychzjawisk,
klucz,który-coznamienne-niebywałnigdyszerokoprzyjmowany.Całaresztaposługi-
wałasięzarównopojęciami,jakiinterpretacjami,któreskonstruowanonanasztemat
wEuropieiwAmeryce(tamże:121).
Nictuniemożnadodaćaniniczegoteżująć.Diagnozykrakowskiegofilozofasą
bardzocelne.
Taniezdolnośćdużejczęściobecnychelitdoafirmacjipołączonejzkonstruktyw-
nymkrytycyzmemwstosunkudowłasnegonja”narodowegowzięłasięzresztązróż-
nychpowodów,którychniebędziemyturozpatrywać.Zestaliłasięonawpewnąmało
ciekawąnsubkulturękompleksu”ocechachwistocierzeczyprowincjonalnychmimo
nadużywaniaoddwudziestulatnalewoiprawosłównEuropa”ineuropejskość”.Nic
więcdziwnego,żeinacjonalizm,pojmowanyjakoformamyślinarodowej9wyrażają-
capoprostutroskęotrwanieipomyślnośćtegożnarodu,musibudzićniechęć,którą
próbujesiępetryfikowaćpoprzezzacieraniewświadomościspołecznejpoczuciaróż-
nicypomiędzyposzczególnyminacjonalizmami-tyminumiarkowanymi”inetycznie
niekwestionowalnymi”(zob.Tarasiewicz2003a:244;por.Tarasiewicz2003b)itymi
szowinistycznymi(Tarasiewicz2003a:245).Wtakiejatmosferzedociekliweibez-
stronnebadaniamającenaceluustalaniestanufaktycznegoipowiedzenie,ktokim
9Zob.uwagimetodologicznew:GrottB.2006a.
