Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
CZĘŚĆI.WPROWADZENIE
obiektywnymiisubiektywnymikosztamii(c)różnicewsilepredykcjiowych
dwóchkategoriikosztówprawdopodobieństwaangażowaniasięwaktywność.
ZkoleiznaczeniemotywacyjnychprocesówdlapamięcitłumacząWhatley,
Murphy,SilajiCastel(2022).Wswoimartykuleporównująpodejścia,którezmiany
wprocesachmentalnychosóbstarszychprzypisująpotrzebieregulacjiemocji,do
tych,któreskupiająsięnazachowaniusprawnościfunkcjonalnejiminimalizowa-
niustrat.Autorzyzauważają,żezwiązanezwiekiemzmianyzakłócająceprocesy
pamięcioweczęstomożnazredukować,anawetwyeliminować.Dziejesiętak,
gdystarsidoroślipostrzegająjakoważneteinformacje,którechcąprzyswoić.To
przykładskutecznejkompensacji.Whatleyiwsp.uważająponadto,żekompen-
sacjaubytkówpamięciokażesięskuteczna,jeśliosobystarszedysponująwiedzą
związanązinformacjami,któremusząprzyswoić,lubgdyinformacjamadlanich
sensiważność.Taformakompensacjijestmożliwadziękizachowanejzdolności
metapoznawczegomonitorowaniasprawnościpamięci.
Istniejąmocnedowodynafunkcjonalnąwspółzależnośćemocji,motywacji
ipoznania.Tezwiązkicorazbardziejinteresująbadaczy,próbującychodkryć,jak
nafunkcjonowaniepoznawczedorosłychwpływajązmianywzakresiezdolności
dokontroliemocjiczynacisknadoświadczanieemocji,zktórymiłącząsięcele.
Wrozdziale4WolfeiIsaacowitzprezentująprzeglądbadań,wktórymskupiają
sięszczególnienaznaczeniu,jakiedlapoznaniamająceleemocjonalne.Wychodzą
odteoriispołeczno-emocjonalnejselektywności(Carstenseniin.,1999),zgodnie
zktórąwpóźnejdorosłościznaczenieemocjonalnychcelówrośniezewzględu
naograniczonąperspektywęczasu,jakąmająstarsiludzie.Toonaskłaniaich
dokoncentrowaniasięnapozytywnejinformacjiidbaniawtensposóboswój
emocjonalnydobrostan.WocenieWolfegoiIsaacowitzaargumentyprzema-
wiającezasłusznościątejteoriisąniejednoznaczne.Autorzyciniezgadzająsię
zuproszczeniemprzyjętymwtejkoncepcji,zgodniezktórymstarzeniusiętowa-
rzyszykoncentracjanapojedynczym,stałymceluemocjonalnym.Ichzdaniemnie
oddajetozłożonościprocesustarzeniasię,któryzachodziwróżnychkontekstach.
Badaczepodkreślają,żezgodniezperspektywąrozwojuwbiegużycialudzkiego
zarównocele,jakisposób,wjakionewpływająnapoznanie,sąmodyfikowane
przezkulturęiczynnikiosobowewokresiepóźnejdorosłości.
Wpodobnymduchubogatyprzeglądaktualnejliteraturyoefekciepozytywno-
ściprezentująBarberiKim.Natejpodstawieprzekonują,żewydajnośćprocesów
poznawczychosóbstarszychjestczęstolepszawsytuacji,wktórejludziecireali-
zujązadaniabędąceźródłempozytywnychemocjilubzawierającewswejtreści
pozytywnykomponentemocjonalny,wporównaniudosytuacji,wktórejzadania
sąpostrzeganenegatywnieczyneutralnie(przegląd,por.Reediin.,2014).Jeden
zmożliwychmechanizmówtłumaczącychtozjawiskonawiązujedowcześniej
