Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
CZĘŚĆII.WPŁYWMOTYWACJINAPOZNANIEUSTARSZYCHDOROSŁYCH
wktórejpasowałabardziejdoosóbmłodszych(np.odnosiłasiędoprzewidywanych
nanajbliższąprzyszłośćtrendównarynkupracy),obserwowanotypowewarun-
kowanewiekiemróżnice,czylimłodsiczytaliszybciejiwięcejzapamiętywaliniż
starsidorośli.Przeciwnie,jeślitreśćbyłabardziejadekwatnadlapóźnegowieku
(np.odnosiłasiędozmianwświadczeniachzopiekispołecznej),starsidorośli
lepiejradzilisobiezzadaniem,awarunkowanewiekiemróżniceokazywałysię
mniejsze(zob.rycina2.2).Podobneefektyuzyskanowwieluróżnychzadaniach
iodpowiedziachbehawioralnych(np.dotyczącychpamięci,poszukiwaniainfor-
macji,rozpoznawaniaemocji,wyborupartneraspołecznego;zob.m.in.:Czarnek
iin.,2019;Hessiin.,2001,2013;Stanley,Isaacowitz,2015;O’Brien,Hess,2020;
Zhangiin.,2013),stosującwprocedurzemanipulacjękorzyściamizzadania.
Analogiczneefektywystąpiłyprzyzadaniachnawydatkowaniewysiłku(Czarnek
iin.,2019;Smith,Hess,2016).Coważne,tenróżnicującywpływniewydajesię
obciążonyefektemsufitowymwrezultatachmłodychdorosłych,którzywpływy
motywacyjnesprowadzilibydoartefaktów.
InnymzałożeniemwynikającymzSETjestto,żeróżniceindywidualneiuwa
-
runkowanewiekiemzmianywzasobachleżąceupodłożakosztówpoznawczych
(np.zdrowia)wyznaczązróżnicowaniewskaźnikauczestnictwawpoznawczo
wymagającychzadaniach,któreczęściowobędzierównieżmediowaneprzez
wewnętrznąmotywacjędoangażowaniasięwtegorodzajuaktywności.Hipo-
tezatazostałapotwierdzonaprzezwynikizarównobadańpoprzecznych
(Hessiin.,2018;Queen,Hess,2018),jakipodłużnych(Growney,Hess,2020;Hess
iin.,2012;Lothary,2020).Naprzykład,wykorzystującdanezbadańnadzdrowiem
iemeryturą(ang.theHealthandRetirementStudy)QueeniHess(2018)wykazali,
żeosobistezasobyzwiązanezezdolnościamiizdrowiemprzewidywałyzaanga-
żowaniewaktywność.Efekttenbyłczęściowomediowanyprzezwewnętrzną
motywacjędopodejmowaniazadańzłożonychpoznawczo.Występowałrów-
nieżprzypołączeniupotrzebypoznawczej(Cacioppoiin.,1996)iotwartościna
doświadczenie.Zgodniezoczekiwaniamizależnościbyłysilniejszedlazadań
bardziejwymagającychpoznawczo.Naprzykładefektymediacjiuzyskiwanoprzy
czynnościachwymagającychwysiłku,m.in.przypisaniu,używaniukomputera,
alenieprzyzadaniachbiernych,takichjakoglądanietelewizji(zob.rycina2.3).
Obecniemamyniewielebadań,wktórychzacelprzyjmujesięweryfikację
bezpośredniegowpływukosztównamotywacjeizaangażowanie.Wartozazna-
czyć,żeskupiającesięnatejzależnościbadaniasąkluczowedlarozstrzygnięcia,
czyobserwowaneefektyselekcjiprzypodejmowaniudziałania,teuwarunkowane
wiekiem,wynikajązzałożonychnormatywnychwzrostówkosztów,czyteżze
zmianyproguangażowaniasię,amożezobu…Badaniajużprzeprowadzone
wnosząpierwszerozstrzygnięciaproblemu.NaprzykładEnnisiwsp.(2013)
