Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Zmianywfunkcjonowaniuwspółczesnejrodziny
31
WPolsce,coodróżniająodkrajówzachodnich,nadalważnymmotywemzawarcia
małżeństwajestciążaipoczucienaciskuzestronyotoczenia.Niemniejstosunekdo
małżeństwa,jegocelówitrwałościulegawyraźnymzmianom.Obserwujesiępowie-
laniezjawisk,którerozwinęłysięwcześniejnaZachodzie,przejmowanejestnawet
związaneztymsłownictwo.Opóźniasięczaszawieraniamałżeństwa,zwłaszcza
przezmężczyzn,corazrzadziejosobyniepełnoletnieubiegająsięozgodęsąduna
sformalizowaniezwiązku.Wzrastaliczbaosób,którewogóleniedecydująsięnaza-
warciemałżeństwa:deklarujążyciesamotne(tzw.single)lubzwiązkiocharakterze
konkubinatu(kohabitacje).Toostatniezjawiskomatrojakiepodłoże,któreodnosi
sięnajczęściejdoodmiennychgrupspołecznych.Pierwszaznich,decydującasięnie
formalizowaćzwiązkuzewzględówekonomicznych(wsparciepaństwadlasamot-
nychmatek),toosobysłabowykształcone,żyjącewtrudnychwarunkachmaterial-
nych,prezentującetakżeczęstoobjawypatologiispołecznej.Drugagrupatoosoby
niecostarsze,któreprzeżyłyjużniepowodzeniewformalnymzwiązkuiobawiają
sięponownegozaangażowania.Natomiasttrzeciągrupęstanowiąludziemłodzina-
stawieninakarierężyciową,którzyobawiająsię,żemałżeństwostanowinadmierne
ograniczenieniezależności-cizwykleosiągająnajwyższystatusspołeczny,wyka-
zująteżnajwiększąaktywnośćwdochodzeniuswoichprawrodzicielskichnadrodze
prawnejporozpadziezwiązku.
WPolsceobserwujesiępostępującywzrostliczbyrozwodów(zwyjątkiemkrótko-
trwałegospadkunapoczątkulatdziewięćdziesiątychXXw.,prawdopodobniespo-
wodowanegozmianamiproceduralnymi),choćpodtymwzględemnadalnieznaj-
dujemysięwczołówceeuropejskiej.
Upodłożawymienionychwyżejzjawiskleżąprzedewszystkim:gloryfikacjaindywi-
dualizmu,niedojrzałośćspołeczna,lękprzedodpowiedzialnością,unikanieemocjo-
nalnegoangażowaniasię,nieumiejętnośćkonstruktywnegorozwiązywaniakonflik-
tów,kwestionowanierolidoświadczeniareligijnegoiduchowego,kryzysautorytetów,
atakżerozbieżnemodelerólrodzinnychobowiązującewrodziniegeneracyjnej.
Zdrugiejstronyzwracasięuwagęnawzrostrefleksyjności,samoświadomości,na-
dawaniepodstawowegoznaczeniaodpowiedzialnościzasamegosiebie,równościpłci
izachowaniurównowagiuczuciowej.Wliteraturzepsychologicznejczęstopojawiają
sięopinieozmniejszającejsięrolirodzinywprocesiesocjalizacjidziecka24.Zwraca
uwagępoważnasprzecznośćmiędzyrealnymipostawamiidziałaniamiauznawa-
nymiwartościami-udaneżycierodzinnenadalumieszczanejestnapierwszychpo-
zycjachwhierarchiiwartości25.Jednakrodzinaprzeobrażasięzinstytucjispołecznej
wgrupęspołecznąomodeluindywidualistycznym,wktórejpodstawętrwaniasta-
nowisatysfakcjaosobistazjakościwzajemnychrelacji.Analizyspołecznez2013r.
24J.Boguski,„Kryzysrodziny”wświetlekoncepcjisocjalizacji[w:]Opiekaiwychowaniewrodzinie,
red.C.Kępski,Lublin2003.
25A.Czerederecka,J.K.Gierowski,Zmianywpolskiejrodzinie…
