Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Aspektyrozwoju
isprawnościpsychicznejorganizmu)izadowoleniu.Zachowaniakulturowenawczesnych
etapachrozwojufilogenetycznegoczłowieka,miałycharakterzachowawczy.Starałysię
zabezpieczyćistniejącyporządekrzeczy,stabilizowaćekosystemy.Zachowaniakulturowe
zawszezmierzałydotakichdziałańzapobiegawczych,abynieorganizmmusiałsięzmie-
niać,leczabyorganizmzabezpieczyćprzedkoniecznościązmian(główniebiologicznych).
Takisensmiałaodzieżchroniącaprzedzmianamitemperatury,narzędziepomocne
iwzmacniającerękę,ognisko,mieszkanieitd.Współcześnieczłowiekwsposóbświadomy
kształtujeswojeśrodowisko,któreuległopozazamierzonymitakżeznacznymprzemianom
ubocznymzwiązanymzurbanizacjąidziałalnościąprodukcyjnączłowieka.Wtensposób
następujązaburzeniaekosystemówizagrożeniadlaczłowieka.Towszystkopowoduje,
żedzisiajszczególnieważnesąbadanianadzmianamizachodzącymiwrazzupływem
czasutakwarunkówśrodowiskowych,jakorganizmuczłowiekaijegopopulacji.
Człowiekzajmujeszczególnąpozycjęwgrupiessaków,cowynikazcharakterujego
zachowańkulturowychbędącychwynikiemrozwojumózguorazstopniazmienności
genetycznej.Znacznazmiennośćgenetycznaczłowiekawyniknęłaznarastaniaźródełtej
zmienności,zanikaniaizolacjimiędzypopulacyjnychwskaliglobalnej,przyjednoczesnym
ograniczaniupresjiselekcyjnej(doborunaturalnego)przezrozwójtechnikmedycznych
iinnychprzystosowańkulturowych.Istniejąceobecniezróżnicowaniegenetyczne,ukształ-
towanewprocesieewolucji,zdajesięjednakprzewyższaćpotrzebyprzystosowaniado
ujednoliconegoprzezcywilizacjeśrodowiskażycia.Stądwtrakcieontogenezyobserwu-
jemyraczejzmniejszaniesięfenotypowegozróżnicowaniacechmiędzypopulacjami.
Rozwójontogenetycznyniejestoczywiścieprocesemjednostajnym.Cechujegowiel-
karóżnorodnośćtakpodwzględemzmianilościowych,jakijakościowych,podwzględem
poziomunajakimprzebiegainatężeniazachodzącychprocesów.Ontogenezakażdego
organizmudanegogatunkujestpodobnawsensiekolejnoposobienastępującychogniw
pewnychspecyficznychprocesów.Kierunektychprocesówjestokreślonyczynnikami
odziedziczonymiiwarunkamiotaczającegośrodowiska.Zmianyontogenetyczneprowadzą
doukształtowaniasięosobnikówprzystosowanychdożyciawdanychwarunkachizdol-
nychdoprzedłużeniaistnieniagatunku.Ogniwategołańcuchamogąsięróżnićwposzcze-
gólnychpopulacjach(atakżeuposzczególnychosobnikówwramachpopulacji,coniedo
końcajestpoznane,np.dlaokresupłodowego)swądługością,natężeniemiszybkością
zachodzącychprocesów.Jakjednakwspomnieliśmywystępujązwyklewtejsamejkolej-
nościuposzczególnychgatunków.Porządektenzostałgenetycznieutrwalonywprocesie
filogenezyipoleganaokresowymstymulowaniuniektórychprocesówbiochemicznych.
Odbywasiętonadrodzeneurohormonalnej.Zapewneistniejątutakżezłożonemechani-
zmysamosterowania,opartenasprzężeniachzwrotnych.Dotyczytotakżerelacjimiędzy
posiadanymwyposażeniemgenetycznymasubstratamipozyskanymizpożywienia.
•Rozwójosobniczy(ontogeneza,grec.oντο
nie)człowiekajestprocesemcałościowym-prowadzidoukształtowaniaosobnika,
γένεση,byt,będące,istniejąceipochodze-
któregocechywzajemniesązesobąpowiązaneitworzązintegrowanącałość.
10
