Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Zagadnieniawprowadzające
skiegoregiooznaczakierunek,okolicę,krainę,granicę
52
.Wnaucegeografii
najczęściejwyróżniasiędwiezasadniczegrupyregionówopowierzchniowe
iwęzłowe
53
.Jesttopodziałzewzględunawewnętrznąstrukturędanego
obszaru,gdzieregionpowierzchniowytowzasadzieprzestrzeńjednolita,
aregionywęzłowetosystempowiązanychzesobąośrodkówwładzy,hand-
lu,komunikacji
54
.Jeżeliodniesiesięregiondostosunkówwładzy,można
wówczasmówićoterytoriumzamieszkiwanymprzezokreślonychmiesz-
kańcówipodlegającychprawuokreślonegowładcy.Regionoznaczabo-
wiemtyle,cosanskryckierajah(król),rji(królowa),rjati(onrządzi),indo-
europejskierg-(królplemienny),średnioangielskieregioun(królestwo)
55
.
Pojęcieregionuzostajeistotniezdominowaneprzezpojęcieprzestrzeni
imiejsca.GłównekierunkiprzemianspołecznychigospodarczychXXwie-
kuzmierzajądoujednoliceniastylówżyciabezwzględunaspecyfikęregio-
nów.Sprzyjajątemum.in.powstawanieświatowegosystemugospodarki
rynkowej,intensyfikacjaprocesówurbanizacjizwiązanychzpostępującą
industrializacjądziałalnościgospodarczejczycentralizacjazarządzania
iprocesówdecyzyjnych.Wspólnymefektemtychtendencjijestzamazy-
wanieregionalnychróżnic
56
.Jakorodzajukładuprzestrzennegoregion
występujezwyklewtrzechpostaciachoregionusentymentalnegokonsty-
tuowanegoprzezsentymentyspołecznewskaliregionalnejczyszerzej
–tożsamośćregionalną,dotegorodzajuregionuodnosisięświadomość
regionalnazarównomieszkańców,jakiosóbzzewnątrz
57
;regionubeha-
wioralnegokonstytuowanegoprzezzachowaniaprzestrzenneludzi(dla
codziennychzachowańprzestrzennychpodstawoweznaczeniemająpo-
trzebyegzystencjalne,niezaśsentymenty);regionukulturowegokonstytu-
owanegoprzezspecyficznąkulturęregionalną–materialnąiniematerialną,
52
M.Plezia,Słownikłacińsko-polski,t.IV
,Warszawa1974,s.493.
53
Zob.W
.Drobek,Pojęcieregionalizmuateoretycznekoncepcjeregionu(wo)Regionjakoprzyszła
strukturaeuropejska,podred.W
.Lesiuka,Opole1992,s.12;K.Kwaśniewski,Integracjaspołeczności
regionalnej...,s.67.
54
Wtymaspekciepojawiasiępojęcieregionumiejskiego–obszaruzwiązanegozmiastem
najczęściejbędącymcentrum(stolicą)regionu.Zob.B.Rychłowski,Regionalizacjaekonomiczna,War-
szawa1967,s.18in.
55
TheAmericanHeritageDictionaryoftheEnglish,red.W
.Morris,NewYork1975,s.1095(zao)W
.Ma-
lendowski,M.Ratajczak,Euroregiony.Polskikrokdointegracji,Wrocław2000,s.41;Wielkailustrowana
encyklopediapowszechnaWydawnictwa„Gutenberga”,t.XIV
,Warszawa1993,s.293.
56
I.Sagan,Współczesnestudiaregionalne...,s.27.
57
Z.Rykiel,Badanieświadomościregionalnej–przykładregionukatowickiego,PrzeglądGeograficzny
1985,nr57,s.37–58;Z.Rykiel,RegionalconsciousnessintheKatowiceRegion,Poland,Area1985,nr17,
s.285–293.
28
