Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
MariaWeher
-środowiskodzieckawpływabezpośrednionasynaptogenezę,umożli-
wiającdostosowywaniesięukładunerwowegodowarunkówisposobu
funkcjonowania.
Przytoczonezasadysąszczególnieważnezewzględunafakt,żegłówne
procesybiologiczneifizjologicznedotyczącekształtowaniasiętkankiukładu
nerwowegosąszczególnieaktywneiintensywnewpierwszychpięciulatachżycia
dziecka.Mózgmałegodzieckauczysięnajszybciej,przyswajadużoinformacji
orazbardzointensywnierozwijasięwobszarachzwiązanychzfunkcjamimoto-
rycznymi.Dlategojestnietylkoprzygotowanydoprzetwarzaniaogromnejilości
danych,leczrównieżwyposażonywmechanizmy„obronne”
,którychzadaniem
jestzabezpieczyćmózgprzedutratąlubobniżeniemsprawnościjegodziałania.
Mechanizmytewykorzystująnadmiernerozbudowaniestrukturyukładuner-
wowegooraznadmiarsynapsprenatalnych.Dlategonawetdużeuszkodzenia
mózgu,np.okołoporodowelubteratogenne,mogązostać„naprawione”
,gdyż
obszarykorymózgowejiośrodkipodkorowepotrafiąmodyfikowaćswoją
strukturęneuronalnąifunkcjonalnąwsytuacjizagrożenia.Częstowtakich
momentachdochodzidoremodelowaniastrukturymózguorazdoreorganizacji
funkcjiposzczególnychobszarów.Dowodemnazaskakującąefektywnośćpro-
cesówneuroplastycznychsąprzypadkidzieci,którychsprawnośćintelektualna
ipoznawczawydajesięnieadekwatnadobardzorozległego,obejmującegonawet
ponad80%,uszkodzeniastrukturmózgowych.Takiezjawiskoobserwujesię
m.in.udziecipozabiegachhemisferoktomiistosowanejm.in.wzapaleniumózgu
Rasmussena/zespoleRasmussena(Bober-PłonkaiĆwięk,2017)lubudzieci
zwodogłowiemizmianamistrukturalnymi(np.przypadekurodzonegow2012r.
NoahaWalla,któryprzyszedłnaświatzkorąmózgowąrozwiniętąwokoło2%;
Keay,2019;Sikorski,2016).
Wczesnedzieciństwotoszczególnyokreswrozwojumózgu,ponieważmożna
wyróżnićokresywrażliwedlagenerowanianowychzachowańiuczeniasię(Kna-
pek,2017;Skibska,2015).Stanowiąoneswoistegorodzaju„okna”
,czylioptymalne
momentyuaktywnianiaokreślonegorodzajufunkcji(rycina1.2).Zpunktu
widzeniarozwojustrukturukładunerwowego„okna”tepokrywająsięzokresami
intensyfikacjiposzczególnych,omówionychwcześniej,procesówneurofizjolo-
gicznychwodniesieniuzarównodonichsamych,jakiodpowiednichobszarów
układunerwowego,wktórychzachodzą.Ztegowzględuwartouwzględniać
zjawiskaneurofizjologicznewoddziaływaniachterapeutycznychileczniczych.
