Содержание книги
перейти к управлению читателемперейти к навигацииперейти к деталям бронированияперейти к остановкам
2.Rozwójizaburzeniarozwojuzperspektywyneuropsychologicznej
37
Wpływnarozwójukładunerwowegomogąmiećczynnikiwewnętrzne
izewnętrzne.Dopierwszychzaliczasięczynnikigenetyczne.Oprócznich
wyróżniasięczynnikizwiązanezoddziaływaniemszerokorozumianegośro-
dowiskazewnętrznego,obejmującczynnikifizyczne,chemiczne,ekonomiczne,
społeczneikulturowe.Niektóreznichmogąpowodowaćnegatywnewskutkach
efekty,wpływającnaprocesyrozwojoweorganizmu.
Czynniki,którezakłócająprocesrozwojowy,określasięmianemteratogenów.
Efektemichnieprawidłowegooddziaływanianarozwijającysięorganizmmogą
byćzaburzeniarozwojoweukładunerwowego.Rodzajdysfunkcjizależyod
momentu,wktórymdoszłodozakłóceniaprocesówrozwojowych.Zakłócenie
rozwojuwokresiewczesnoprenatalnym,naetapienerulacji,możespowodować
powstaniewadwstrukturachmózguirdzeniakręgowego,takichjakprzepuklina
oponowa,oponowo-rdzeniowa,dystrafieimalformacje.Możespowodować
takżedeformacjeprzodomózgowia.Zaburzeniamigracjikomóreknerwowych
mogąprzyczynićsiędozmianwstrukturzemózgu,wtymszczególniewkorze
mózgowejicielemodzelowatym(Dunin-Wąsowicz,2018).
Oddziaływaniaczynnikówteratogennychnaposzczególnychetapachrozwoju
prenatalnegomogąprzyczynićsiędopojawieniasię:
-genopatii(wefekcieoddziaływanienakomórkirozrodcze,tj.komórkę
jajowąikomórkęplemnikową);
-ametopatii(wefekciezaburzeniagametogenezy);
-blastopatii(wefekcieoddziaływanianawczesnychetapachciąży,do
16./18.dniapozapłodnieniu);
-embriopatii(działaniewczasieformowaniasięzarodka);
-fetopatii(negatywneoddziaływanienastępujewczasierozwojupłodo-
wego,tj.po8.tygodniuciąży).
Powstałewtymczasiezmianyocharakterzemorfologicznymifunkcjonal-
nymmajączęstocharaktertrwałychuszkodzeńiokreślasięjemianemwad
wrodzonych.Poważniejszycharaktermająwady,którepowstałynaetapie
rozwojuprzedzarodkowegoizarodkowego.Mogąbyćtozaburzeniadziałania
układunerwowego,krwionośnegoiinnych,upośledzeniarozwojukończyn,
zmysłówideformacjeciała.Mogąrównieżdoprowadzićdoobumarciazarodka
lubpłodu.Podobnyefektmożebyćspowodowanyprzezdziałanienapłód
